Periscope (Scope) canlı yayın uygulamasının kullanım motivasyonlarının mahremiyet bağlamında incelenmesi

Abstract

İletişim teknolojilerinde meydana gelen gelişmelere paralel olarak toplum hayatında yer bulan sosyal medya, kişiler arası ilişkilerden toplum yaşantılarına kadar bir takım değişim ve dönüşüme neden olmuştur. Yeni iletişim teknolojilerinin çeşitliliği ve sosyal medya kullanımının artması, bireylerin kişiliğini oluşturmasında ve toplumlaşma sürecinde önemli bir yer teşkil eden mahremiyet olgusunda kişilerce yüklenen anlamlandırmalarda değişim ve dönüşüme yol açtığı gözlemlenmektedir.Mahremiyet günümüzde kişiye ait en değerli hak olarak kanun ve yasalarla beraber korunmakta olup aynı zamanda gizlilik ve sır diğer kişilerce bilinmesi istenmeyen hususları ifade eden kavramlardır. Görmek, görülmek ve paylaşım üzerine kurulan sosyal medyada kullanıcılar tarafından gerçek yaşamda sergilenemeyecek birçok davranış, konuşma ve giyim tarzları sosyal mecralarda sergilenebilmektedir. Kişiler arası yüz yüze iletişimin sağlanmadığı sanal ortamlarda oluşturulan sanal kimliklerle kullanıcılar kendilerine ait bütün bilgileri tanımadığı kişilerle paylaşabilmekte ve mahremiyet sınırlarını aşmaktadır. Sosyal medya canlı yayın uygulamalarından olan ve anlık canlı yayınlarla paylaşım üzerine kurulan Periscope kullanıcılarının kullanım amaçları, yayın içerikleri ve kullanıcıların mahremiyet olarak kabul gördüğü ve görmediği değerler üzerine çıkarılmalarda bulunmayı amaçlamaktadır. Periscope uygulamasında katılımlı gözleme dayalı etnografik alan araştırması olarak tasarlanan araştırmanın örneklemini Periscope uygulamasını kullanan amaçsal örneklem tekniği ile oluşturulan farklı demografik özelliklere sahip 50 kullanıcı oluşturmaktadır. Araştırmada kullanıcılarla anlık görüşmeler sağlanmış ve elde edilen veriler oluşturulan kategorilerle içerik analizine tabii tutulmuştur.Araştırmada elde edilen verilerin analizi sonucu Periscope yayın içeriklerine ilişkin veriler değerlendirildiğinde kullanıcılar tarafından oluşturulan içeriğin doğal olarak üç kategoriye ayrılabileceği görülmüştür. Bunlardan ilki genel izleyici, ikincisi cinsel içerikli yayınlar ve üçüncüsünün olumsuz içerikli (Yayın içeriklerinde dilin kötü kullanımı ve zararlı alışkanlıklarının yer aldığı) yayınlar olduğu görülmüştür. Özellikle cinsel içerikli yayınlarda kadın yayıncı oranının erkek yayıncı oranına göre daha yüksek olduğu saptanmıştır. Periscope kullanıcılarının kullanım amaçları kullanıcılara göre farklılık göstermekle beraber yayıncıların tercihlerine göre bir ürün ya da kendi reklamlarını yapma maddi kazanç için cinsellik gösterimi, sosyalleşme, arkadaş bulma, gibi çeşitli amaçlarla yayın yapıldığına yönelik bulgular elde edilmiştir. Elde edilen bu bulgular ışığında, gerçek yaşamda birçok kişi tarafından mahremiyet olgusuna gösterilen önem ve hassasiyetin, Periscope uygulamasında kullanıcılar tarafından gösterilmediği sonucuna varılmıştır.

Social media which takes place in community life in parallel with improvements of communication technologies leads to a set of change and transformation, which are from interpersonal relationships to community life. It is observed that variety of new communication technologies and increased use of social media cause change and transformation in the meanings attributed by people to the phenomenon of privacy which has an important place on socialization process and creation of individual personalities.Privacy, confidentiality and secret point out matters that are undesirable to be informed by others. While many behavior, speaking and wearing styles cannot be actualized in real life by social media users, these can be realized in social media which based on seeing, being seen and sharing. With using virtual identity that are created in virtual environments where interpersonal face-to-face communication is not provided, users can share all of their personal information with others who are unknown and they can exceed privacy limit. In this regards, it is aimed making inferences about broadcast contents of Periscope application, user's purpose of Periscope application that based on social media live stream and values, which are whether accepted or unaccepted, by users in terms of privacy. The sample of the research designed as a participatory observation based on ethnographic field research in Periscope application is consisted by fifty different demographic featured users who use the Periscope application and are occurred by using purposive sampling technique. In this study, instant conversations were provided with real users and obtained data were subjected to content analysis with categories created.As a result of analysis of data obtained, it was clearly seen that user-generated content was separated three categories when the data relating broadcast contents of the Periscope application had been interpreted. It was seen from the analysis that first of that is general audience, second one is sexual content and third one is negatively sample contained publications (publications that include abuse of language and bad habits). Particularly in sexual content publications, it was determined that the number of female publisher was greater than the number of male publisher. Though the using purposes of the Periscope users differ from so far as users, Findings was obtained about live-streaming by the Periscope users for advertising their selves or some product, showing sexuality for financial gain, socializing, making new friends. As a result of the findings, it was concluded that while most of people consider attitudes and behaviors on the phenomenon of privacy important in real life, this situation is not the same in the Periscope.