Kayseri ilinde balık tüketimi ve tüketici tercihlerinin araştırılması

Abstract

Bu araştırmada Kayseri ili merkez ilçelerinde yaşayan insanların balık tüketim tercihleri ve balık tüketimine etki eden sosyal, kültürel, ekonomik faktörlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma kapsamında 2018 yılında basit tesadüfi örnekleme yöntemiyle belirlenen 529 kişiyle yüz yüze görüşme tekniği ile uygulanan anketlerden elde edilen veriler kullanılmıştır. Çalışma verilerinin bir kısmı deskriptif olarak sunulmuş, balık tüketimi üzerine cinsiyetin etkisi T-testi ile, medeni durum, gelir ve eğitim düzeyinin etkisi ise tek yönlü varyans analizi yapılarak değerlendirilmiştir. Yapılan araştırmada tüketicilerin %20,2'si kadın, %79,8'i erkektir. Ankete katılan tüketicilerin yaş ortalamaları ise 39±12,2 olup, ailedeki birey sayıları 4,1±1,3 olarak belirlenmiştir. Ayrıca ankete katılanların %79,2'si evli ve %19,5'inin bekâr olduğu tespit edilmiştir. Tüketicilerin aylık ortalama gelirleri 3.399 TL olarak hesaplanmıştır. Tüketicilerin %0,8'i okuryazar değil iken, %31,5'i ilköğretim mezunu, % 27,8'i lise mezunu, %35,6'sı üniversite mezunu, geri kalan %4,3'ünün lisansüstü eğitime sahip olduğu tespit edilmiştir. Meslek durumları ise % 8,7'si serbest meslek, %10,4'ü emekli, %21,4'ü işçi, %31,4'ü memur, %0,9'u çiftçi, %9,6'sı esnaf, %6,6'sı ev hanımı, %11'i ise diğer meslek gruplarından olduğu tespit edilmiştir. Yapılan çalışmada en yüksek et tüketim tercihi %53,1 ile kırmızı et olurken, bunu %35,8 ile beyaz et ve %11,1 ile balık eti izlemiştir. Toplam et tüketimi içerisinde balık etinin oranı % 21,5 olarak hesaplanmıştır. Tüketicilerin % 95,5'i balığa kolay ulaştığını, % 52,4'ü balık fiyatlarının normal olduğunu belirtmiştir. Tüketimde balık etinin tercih edilme sebepleri arasında en çok lezzetli olması (% 47,3) ve besin değerinin yüksek olması (%43,5) gelmektedir. Kayseri'de en çok tercih edilen (% 61,1) balık türü olarak hamsi belirlenmiştir. Yapılan çalışmada yıllık aile başına balık tüketim miktarının 21,3 ±14,7 kg ve kişi başına düşen miktarın ise 5,6±4,4 kg olduğu hesaplanmıştır. Öğrenim düzeyi arttıkça balık tüketiminin de artma eğiliminde olduğu tespit edilmiştir. Tüketicilerin % 71,5'i gelirlerinin artmasının balık tüketimini artırmayacağını % 28,5'i ise artıracağını bildirmiştir. Sonuç olarak, Kayseri ilinde balık tüketiminin; Türkiye ortalaması civarında olduğu, tüketim düzeyinin evlilik, eğitim ve gelir seviyesinden olumlu etkilendiği ortaya çıkmıştır. Anahtar Kelimeler: Balık, Kayseri, tüketici tercihi, tüketim

In this study, it is aimed to determine the fish consumption preferences of people living in the central districts of Kayseri and the social, cultural and economic factors affecting the fish consumption. The data obtained from surveys using face-to-face interviews with 529 people using simple random sampling method were used in the study. Some of the study data were presented as descriptive, and the effect of gender (T-test), marital status, income and education on fish consumption was evaluated by one way Anova. As a result, 20.2% of the participants were female and 79.8% were male. The mean age of the surveyed consumers was 39±12.2 and the number of individuals in the family was 4.1±1.3. In addition, 79.2% of the consumers were married, 19.5% were single and 1.3% were found to be other. Monthly average income calculated as 3.399 TL. While 0.8% of the participants were not illiterate, 31.5% were primary school graduates, 27.8% were high school graduates, 35.6% were graduated from a university and 4.3% of them are post graduates. Occupational status was 8.7% self-employed, 10.4% retired, 21.4% worker, 31.4% civil servant, 0.9% farmer, 9.6% deal with trade, 6,6% were housewives, 11% were from other occupational groups. In the study, the highest consumption preference was red meat with 53.1%, followed by white meat with 35.8% and fish meat with 11.1%. The ratio of fish meat in total meat consumption was calculated as 21.5%. Almost all (95.5%) consumers stated that they reached the fish easily and 52.4% stated that the fish prices were normal. Consumption of fish meat among the most delicious (47.3%) and high nutritional value (43.5%) is the reason. The most preferred (61.1%) fish species were anchovy in Kayseri. In the study, it was calculated that the amount of fish consumption per year family was 21.3 ± 14.7 kg and the amount per capita was 5.6±4.4 kg. It has been determined that fish consumption also tends to increase as the level of education increases. In the study 71.5% of consumers reported that increasing their incomes would not increase fish consumption and 28.5% would increase. In conclusion, the average fish consumption in Kayseri province is near to Turkey's average, the consumption level is thought to be positively affected from marriage, education and income levels.Key Words: Fish, Kayseri, consumer preference, consumption