Dicle nehrinde yaşayan Kefal ( Liza abu, Heckel, 1843 )`deki ağır metal birikiminin incelenmesi

Abstract

ÖZET Bu çalışmada Ketaldeki (Liza abu) Cr, Co, Cu, Mn, Ni ve Zn gibi bazı ağır metal birikimi incelenerek tehlike boyutlarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Liza abu/nun kas, karaciğer, gonad, solungaç ve barsaklarında yüksek düzeyde Cu, Mn, Ni ve Zn' biriktiği saptanmıştır. Kastaki Cu 23.77-55.63 ppm; Cr 18.89-25-96 ppm; Mn 4.94-14.76 ppm; Ni 1.90-106.20 ppm ve Zn 11.10- 61.35 ppm arasında dağılım göstermiştir. Kaslardan elde edilen sonuçlarda Liza abu'daki Cu ve Zn değerleri Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığnın 1991 yılı ve 20884 sayılı Resmi Gazetenin 5 sayfasında yayınladığı ve balık ile yumuşakçalar için önerdiği kabul edilebilir ağır metal değerlerinin üzerinde bulunmaktadır. Uza abı/nun organ ve dokularındaki metal birikimi incelendiğinde, bakır ve çinko en yüksek karaciğerde, kobalt, mangan ve nikel en yüksek solungaçta, belirlenmiştir. Kobalt yalnız barsak örneklerinde ölçülmüştür. Meta! konsantrasyonu ile vücut ağırlığı arasındaki en iyi ilişki(korelasyon) pozitif olarak gonadtaki Nikelde görülmüştür. Kas, karaciğer, solungaç ve barsak örneklerinde Cu ve Zn ile vücut ağırlığı arasında az da olsa negatif bir ilişki görülmektedir. Kas ve solungaçtaki Ni ile vücut ağırlığı ilişkisi pozitif olarak bulunmuştur. Metaller arası en iyi korelasyonlar solungaç, gonad ve barsaktaki Cu ile Zn arasında hesaplanmıştır. Kas ve karaciğerde metaller arası korelasyon çok zayıf görülmektedir. Karaciğerdeki Cu-Ni, Cu-Ni ile Ni-Zn arasında ve barsaktaki Cu-Ni, Ni-Zn arasında istatistiksel olarak anlamlı görülmeyen negatif bir korelasyon bulunmaktadır.