Psoriasis hastalarında psikolojik esneklik

Abstract

Amaç: Bu araştırmanın amacı son yıllarda psikolojik iyilik halinin bir göstergesi olarak değerlendirilen psikolojik esneklik düzeylerinin psoriasis hastalarındaki seviyelerini belirlemek ve sağlıklı gönüllülere göre farklılıklarını incelemektir. Bu hastalarda psikolojik mekanizmaların anlaşılması hastalara yapılacak psikolojik müdahaleler için yol gösterici olabilir. Psikolojik katılığın yaşam kalitesi ile ilişkisinin saptanması, psikolojik esnekliğin belirleyicileri olan kabul, anla temas etme ve değerler doğrultusunda eylemlerde bulunma gibi alanlara yapılacak müdahalelerle hastalığın seyri ve yaşam kalitesine olumlu katkı yapılabilir.Yöntem: Çalışmaya 18-70 yaş arası Psoriasis hastalarının alınması planlanmıştır. Kontrol grubu olarak halihazırda psikiyatrik tedavi almayan ve dermatolojik rahatsızlığı olmayan sağlıklı gönüllülerin alınması hedeflenmiştir. Araştırmaya alınma kriterlerini karşılayan psoriasis hastalarından yazılı onam alınmak suretiyle araştırmaya katılmayı kabul edenler ardışık olarak çalışmaya alınmıştır. Sosyodemografik Veri Formu, Freiburg Kendindelik Envanteri, Kabul ve Eylem Formu II (KEF-II) ve Bilişsel Kaynaşma Ölçeği çalışma ve kontrol grubundaki katılımcılar tarafından doldurulmuştur. Bilişsel Kaynaşma Ölçeği ve KEF-II çalışma ve kontrol grubunun psikolojik esnekliklerini değerlendirmekte kullanılmıştır. Psoriasis hastalarına ek olarak Psoriasisde İçselleştirilmiş Damgalanma (Stigmatizasyon) Ölçeği ve Dermatolojik Yaşam Kalitesi İndeksi uygulanarak psikolojik esneklik ile stigmatizasyon ve yaşam kalitesi ilişkisi değerlendirilmiştir. Psoriasis hastalarında depresyon ve anksiyete değerlendirmesi için Hamilton Depresyon Değerlendirme Ölçeği (HAM-D) ve Hamilton Anksiyete Değerlendirme Ölçeği (HAM-A) klinik görüşme ile klinisyen tarafından uygulanmıştır. Psikolojik esneklik ile damgalanma ve yaşam kalitesi ilişkisini incelerken psoriasis şiddetinin etkisini ayırt edebilmesi için ise dermatologlar tarafından yapılan Psoriasis Alan Şiddet İndeksi (PASİ) verileri kullanılmıştır.Bulgular: Psoriasis hastalarının KEF-II ve bilişsel kaynaşma skorları kontrol grubundan istatiksel anlamlı düzeyde yüksek, Freiburg kendindelik ölçeği skorları anlamlı düzeyde düşük bulundu. Hasta ve kontrol grubunda KEF-II skorları yaş ve eğitim düzeyine göre değişiklik göstermezken, hasta grubunda kadınların KEF-II skorları, erkek psoriasis hastalarından daha düşük saptandı. Psoriasis hastalarının %55'inde hafif yada orta şiddette depresif semptomların ve %57,6'sında anksiyete semptomlarının olduğu belirlendi. KEF-II ve Bilişsel kaynaşma ölçeği skorları, median değerleri üzerinden ikili gruba ayırıldığında skorları yüksek olan psöriasis hastalarının HAM-D ve HAM-A puanlarının skorları düşük olan gruba kıyasla anlamlı düzeyde yüksek olduğu belirlendi. Dermatolojik hastalık şiddetini değerlendiren PASİ skorlarına göre hastalar hafif-orta-şiddetli olarak sınıflandırılarak HAM-D ve HAM-A skorları karşılaştırıldığında istatiksel anlamlı farklılık saptanmadı ve psoriasis hastalarında depresyon ve anksiyete belirtilerinin dermatolojik hastalık şiddeti ile ilişkili olmadığı görüldü. HAM-A ve HAM-D ölçek skorlarına göre depresif belirtileri ve anksiyete belirtileri eşik değer üzerindeki psöriazis hastalarının yaşam kalitenin eşik altı hastalara oranla istatiksel anlamlı düzeyde daha fazla etkilenmiş olduğu belirlendi. Psöriasis hastalarında yaşam kalitesinin stigmatizasyon, PASİ, KEF-II, Bilişsel kaynaşma ve Freiburg Kendindelik Ölçeği skorları ile ilişkili olduğu saptandı. Yaşam kalitesini en kuvvetli etkileyen parametrenin stigmatizasyon olduğu, stigmatizasyonu etkileyen en kuvvetli parametrenin de KEF-II skorları olduğu tespit edildi.Sonuç: Psoriasis hastalarının psikolojik esnekliklerinin kontrol grubundan düşük bulunması ve psikolojik esnekliği daha az olan psoriasis hastalarının depresyon ve anksiyete skorlarının yüksek oluşu, psoriasis hastalarında psikolojik esnekliği arttırmaya yönelik psikoterapi müdahalelerinin bu hastalardaki depresyon ve anksiyete belirtilerinin azaltılmasında etki sağlayacağını desteklemektedir. Yaşam kalitesinin PASİ skorları ile ilişkili olmadığının ancak depresyon ve anksiyetesi olan bireylerin yaşam kalitesinin daha fazla etkilendiğinin saptanması psoriasis hastalarının yaşam kalitesinin arttırılmasında dermatolojik hastalık tedavisine ek olarak psikolojik sağaltımın gerekliliğini göstermektedir.Anahtar Kelimeler: Psikolojik Esneklik, Psoriasis, Yaşam Kalitesi, Damgalanma

Objective: To specify the levels of psychological flexibility -which correlates with psychological wellbeing- in psoriasis patients and to observe the differences between psoriasis patients and a control group. Understanding the psychological mechanisms of psoriasis patients can be a guide way of any psychological intervention. Determining the relationship between psychological inflexibility and life quality; and interventions made on the determinants of psychological flexibility that are acceptance, being present and committed actions can make a positive contribution to life quality and the course of the disease.Methods: From 18 to 70 years old psoriasis patients are contributed to the study. As the control group, people that haven't been taking any psychological treatment or haven't had any dermatological diseases are included Sociodemographic Questionnaire, Freiburg Mindfulness Inventory, Acceptance and Action Questionnaire II (AAQ-II), Cognitive Fusion Questionnaires (CFQ-13) are filled out by the control and experimental group. These scales are used to determine the psychological flexibility's of both groups. During clinical interviews Hamilton Depression Rating Scale and Hamilton Anxiety Rating Scale are done by the clinician to psoriasis patients additionally for depression and anxiety evaluation. To be able to distinguish the severity of psoriasis when the relationship between psychological flexibility, stigmatizing and life quality are investigated Psoriasis Area and Severity Index (PASI) are used which are done by dermatologists. Result: The psoriasis patients' AAQ-II and CFQ-13 scores were significantly higher than the control group whereas the Freiburg Mindfulness Inventory scores were significantly lower. The age difference between the individual of both the control and experimental group didn't make a significant variation in scores. In the control group the gender didn't influence the scores; however, in the experimental group females had higher AAQ-II scores than males. 55% of the psoriasis patients had mild or moderate symptoms of depression and 57.6% had anxiety symptoms. AAQ-II and CFQ-13 scores when divided into to groups in median values, the psoriasis patients that had higher scores had significantly higher HAM-D ve HAM-A points than the groups which had lower scores. When the HAM-D and HAM-A scores are compared according to PASI scores that evaluates severity of dermatological diseases as groups of mild-moderate-severe statistically no difference is detected and determined that there is no relation between dermatological diseases and depression and anxiety symptoms. According to HAM-A ve HAM-D scores, psoriasis patients with higher threshold values of depression and anxiety symptoms have significantly higher life quality scores than the patients that have lower scores than threshold. It is determined that in psoriasis patients life quality is related to stigmatization, PASI, AAQ-II, CFQ-13 and Freiburg Mindfulness Inventory scores. Stigmatization turned out to be the most strongly affecting parameter of life quality and KEF-II scores turned out to be the most strongly affecting parameter of stigmatization. Conclusion: Finding out that psoriasis patients have lower psychological flexibility scores than control group and patients that had lower psychological flexibility scores have have higher depression and anxiety scores proves that psychotherapic interventions that intends to increase psychological flexibility can decrease patients' psychopathologies. Proving that there is no relation between PASI scores and life quality but life quality of individuals that have depression and anxiety gets more affected shows that in addition to dermatological treatment psychological treatment is needed to improve the life quality of psoriasis patients. Keywords: Psychological Flexibility, Psoriasis, Life Quality, Stigmatization