İrritabl barsak sendromunda çocukluk çağı travmasının rolü

Abstract

Amaç: İrritabl barsak sendromu (İBS); kronik karın ağrısı, şişkinlik ve defekasyon alışkanlığında değişikliklerle karakterize, önemli bir hastalık yükü oluşturan, en yaygın görülen fonksiyonel bağırsak hastalığıdır. Etyopatogenezi tam olarak anlaşılamasa da literatürde çocukluk çağı travmaları (ÇÇT) gibi psikolojik etmenlerin rolü olduğu tartışılmaktadır. Çocukluk çağı travmaları ile İBS arasında ki ilişkinin dissosiyasyon ve somatizasyon mekanizmaları ile olduğunu destekleyen çalışmalar vardır. Bu çalışmanın amacı İBS ile ÇÇT'larının ilişkisini ortya koymak ve altta yatan ilişkili bazı psikolojik mekanizmaları (somatoform dissosiyasyon ve bedensel belirtileri abartma) incelemektir. İBS hastalarında psikolojik mekanizmaların daha iyi anlaşılması,yapılacak psikolojik müdahaleler için yol gösterici olabilir. Yöntem: Bu çalışmaya gastroenteroloji polikliniğine başvuran, çalışma grubu olarakİrritabl Barsak Sendromu olan 68 gönüllü ve kontrol grubu olarakİnflamatuar Barsak hastalığı (Crohn ve Ülseratif Kolit) olan 58 gönüllü ve sağlıklı kontrol grubu olarak hastane çalışanlarından oluşan 76 gönüllü dahil edilmiştir. Tüm gruplara Sosyodemografik Veri Formu, Çocukluk Çağı Travmalar Ölçeği (CTQ), Somatoform Dissosiyasyon Ölçeği (SDQ), Bedensel Belirtileri Abartma Ölçeği (BDAÖ), Hastane Anksiyete Depresyon Ölçeği uygulanmıştır. Çalışma grubuna bu anketlere ek olarak İrritabl Bağırsak Sendromu Semptom Şiddeti Ölçeği uygulanmıştır. Sağlıklı ve İBH kontrol grupları ile karşılaştırarak, IBS'deçocukluk çağı travmalarının rolü ve bu süreçtebir takım psikolojik mekanizmaların (dissosiyasyon, somatizasyon, bedensel belirtileri abartma) ilişkisi incelenmiştir. Ayrıca İBS şiddet düzeyi ile yine bu parametrelerin korelasyonu araştırılmıştır. Regresyon analizi ile İBS'i yordayıcı bazı faktörler belirlenmiştir. Çalışmada anlamlılık değeri p<.05 olarak kabul edildi. Bulgular:İBS grubunda çocukluk çağı travmaları (cinsel istismar ve fiziksel ihmal hariç), somatoform dissosiyasyon, bedensel duyumları abartma puanları kontrol gruplarına göre yüksek saptanmıştır (p<0.05). CTQ ile alt ölçekleri arasında ve CTQ ile SDQ arasında kolerasyon saptanmıştır (p<0.05). BDAÖ ile SDQ, emosyonel istismar ve fiziksel istismar arasında kolerasyon saptanmıştır (p<0.05). Lojistik regresyon analizinde ise başta SDQ puanları olmak üzere, CTQ, fiziksel istismar ve emosyonel ihmal alt ölçeklerinde İBS' yi ön görmede anlamlı sonuçlar saptanmıştır (p<0.05).Sonuç:Çocukluk çağı travmalarının İrritabl Barsak Sendromu gelişiminde ve İrritabl Barsak Sendromu olanlarda ise somatoform dissosiyasyon semptomlarının oluşumunda önemli rolü olduğu söylenebilir. Bu nedenle İrritabl Bağırsak Sendromunun multidisipliner olarak ele alınmasıhastaların tanı ve tedavi sürecinde fayda sağlayabilir. İBS ile ilgili ileride yapılacak çalışmaların bir amacı da, psikoterapiye cevap verme olasılığı daha yüksek olan bir alt grubu belirlemek (örneğin;travma ile ilişkili İBS) olabilir.Anahtar Kelimeler: Çocukluk çağı travması, İrritabl Barsak Sendromu, somatoform dissosiyasyon,somatizasyon.

Objective: Irritable bowel syndrome; which is the most common functional bowel disease with significantdisease burden is characterised by chronic abdominal pain, bloating and changes in defecation habits. Although the etiopathogenesis is not fully understood, the role of psychological factors such as childhood traumas is being discussed in the literature. There are studies supporting the relationship between childhood trauma and IBS through dissociation and somatization mechanisms. The aim of this study is to reveal the relationship between IBS and childhood traumas and to investigate some of the underlying psychological mechanisms (somatoform dissociation and somatosensory amplification). Gaining a better understanding of the psychological mechanisms in IBS patients may guide possible psychological interventions.Methods: The study group wa comprised ofseventy-six volunteers with Irritable Bowel Syndrome and the control groups included 58 volunteers with Inflammatory Bowel Disease (Crohn and Ulcerative Colitis) and 76 healthy volunteers. Sociodemographic Data Form, Childhood Trauma Questionnaire (CTQ-28), Somatoform Dissociation Questionnaire (SDQ), Somatosensory Amplification Scale (SSAS), The Hospital Anxiety and Depression Scale were applied to all groups. In addition to these questionnaires, Irritable Bowel Syndrome Symptom Severity Scale was administered to the study group. The role of childhood traumas in IBS and the relationship between a number of psychological mechanisms (dissociation, somatization, somatosensory amplification) in this process were investigated by comparing IBS patients with healthy and IBD control groups. In addition, correlation between IBS severity level and parameters above was investigated. By carrying out regression analysis, some predictive factors were idendified for IBS. Statistical significance was set at p <0.05. Result: Childhood trauma (except for sexual abuse and physical neglect), somatoform dissociation and somatosensory amplification scores were higher in IBS group compared to control groups (p <0.05). There was a correlation between CTQ and its subscales and between CTQ and SDQ (p <0.05). There was a correlation between SSAS and SDQ, emotional abuse and physical abuse (p <0.05). Logistic regression analysis revelead that CTQ, physical abuse, emotional neglect subscales and particularly SDQ scoresremained significant in predicting IBS (p <0.05).Conclusion: It can be said that childhood traumas play an important role in the development of Irritable Bowel Syndrome and somatoform dissociation symptoms in patients with Irritable Bowel Syndrome. Therefore, multidisciplinary approach to Irritable Bowel Syndrome may be helpful in the process of diagnosis and treatment of patients. Future studies of IBS may also aim to identify a subgroup of patients with a higher likelihood of responding to psychotherapy (eg, trauma-related IBS).Keywords: Irritable Bowel Syndrome, childhood trauma, somatoform dissociation, somatization