Çocukluk çağında pnömoni ve komplikasyonlarının tanısında toraks ultrasonografisi ve elastografinin rolü

Abstract

GİRİŞ: Çocukluk çağında önemli morbidite ve mortaliteye neden olan alt solunum yolu enfeksiyonlarının (ASYE) önemli bir kısmını pnömoni olguları oluşturmaktadır. Pnömoni tanısı klinik verilere dayanarak konulmakla birlikte hastalığın yaygınlığı ve komplikasyonlarının değerlendirilmesinde radyolojik tetkiklere çoğunlukla ihtiyaç duyulmaktadır. Geleneksel yaklaşımda direkt grafiler (DG) radyolojik görüntülemede ilk tercih olarak görülse de; özellikle yanlış negatiflik oranlarının yüksekliği, gözlemciler arası uyumun düşük olması ve çocukluk çağında radyasyon maruziyetinden kaçınmak amacıyla toraks ultrasonografisinden (TUS) ve elastografiden yararlanılabilir. AMAÇ: Çalışmamızda çocukluk çağındaki toplum kökenli pnömoni (TKP) olgularında hastalığın ve komplikasyonlarının tanısında TUS'un ve elastografinin başarısını değerlendirmeyi amaçladık.YÖNTEM VE GEREÇLER: Pnömoni tanısı klinik olarak konulmuş 35 hasta çalışmamıza dahil edilmiştir. Prospektif olarak yürütülen çalışmaya başlamadan TUS konusunda deneyimli bir radyolog ve çocuk göğüs hastalıkları uzmanı tarafından değerlendirme kriterleri belirlenerek standardize edilmiştir. Son yıl radyoloji tıpta uzmanlık öğrencisi bu konuda eğitilmiş ve kısa bir süre deneyimli radyologun izlemi altında olmak koşuluyla her hasta bu ölçütlere uygun olarak görüntülenmiştir. Elde edilen TUS ve elastografi verileri diğer görüntülemelerden bağımsız olarak değerlendirilmiştir. Daha sonra sonuçlar hastane görüntüleme arşivinde mevcut DG görüntüleri ile karşılaştırılmıştır. İstatistiksel olarak nonparametrik kategorik değişkenler arası uyum için Spearman ve Kendal korelasyon testlerinden, parametrik değişkenler arası uyum için Pearson korelasyon testinden ve kategorik değişkenlerin bağımsızlık analizinde Ki-Kare testinden yararlanılmıştır. BULGULAR: Çalışmaya dahil olan olguların % 51,43'ü kadın, %48,57'si erkekti. Yaş ortalaması 7 yıl 2 ay olup çalışmaya katılan en küçük hasta 7 aylıkken, en büyük hastanın yaşı 17 yıl 8 aydı. Olguların % 80'inde sonografik olarak konsolidasyon izlenmiş olup konsolidasyon derinliği ortalama 11,87±1,33 cm olarak hesaplanmıştır. Konsolide akciğer parankiminde ortalama elastografi değeri 4.32 ± 3.06 kPa olarak saptanmıştır. TUS bulguları ve DG bulguları arasında çok yüksek korelasyon (Spearman korelasyon katsayısı:-0,832; Kendall'ın tau-b değeri:-0,812 ve p değeri<0,01) saptanmış olup, lökositoz ve CRP değer yüksekliği ile komplikasyon gelişimi arasında anlamlı istatistiksel ilişki gösterilememiştir (sırasıyla p değerleri 0,549 ve 0,206). Plevral efüzyon izlenen olgularda kavite-abse-pnömotosel gibi komplikasyonlar istatistiksel olarak daha sık olarak izlenmiştir.SONUÇ: Çalışmamız pediatrik pnömoni olgularının tanı ve radyolojik takibinde toraks ultrasonografisinden yararlanılabileceğini göstermiştir. Pediatrik pnömoni olgularını, akciğer kitlelerinden ayırt etmede yardımcı olabilecek, pnömonili olgulardaki konsolide akciğer parankimine ait ortalama elastografi değerleri saptanmıştır.

BACKGROUND: Pneumonia cases which represents the majority of the lower respiratory tract infections, cause large number of morbidity and mortality in pediatric age group. Clinical information is almost always sufficient for diagnosis of pneumoniae, on the other hand, to reveal the extent of disease and complications usually we need imaging exams. Chest X rays are first line radiological method in traditional approach, however, due to their high negative predictive value, low interobserver agreement and to avoid radiation exposure, chest ultrasound seems as a valuable alternative imaging tool in pediatric population. OBJECTIVE: In this study, we aimed to evaluate the role of chest ultrasound and elastography in detecting community acquired pneumoniae (CAP) and its complications in children.METHODS: 35 patients with diagnosis of CAP included our study. Before starting our prospective study, an expert radiologist and an experienced pediatric pulmonologist built a consensus evaluation parameter. A last year radiology trainee obtained all the ultrasound and elastography images after a short-supervised practice period and reviewed the images with opinions reached by the consensus. All chest ultrasound and elastography images were evaluated by the trainee blinded to previous imaging studies. Later on, all results compared to previous X-rays available on PACS. As a statistical method in the analysis of data, Spearman and Kendall correlation tests were applied to determine association between non-parametric categorical variables and Pearson correlation test was used for parametric categorical variables. Chi-square test was used in comparative analysis.RESULTS: The proportion of female and male patients in this study was %51,43 and %48,57 respectively. The average age was 7 years and 2 months; the youngest member of the group was 7-month-old and the oldest was 17 years and 8-month-old. Consolidation was seen eighty percent of all cases, and the mean for maximal depth of the consolidation was 11,87±1,33 cm. The overall mean shear-wave elastography (SWE) values of lung parenchyma in pneumonia cases was measured as 4.32 ± 3.06 kPa. There was a very strong correlation between chest Xray and ultrasound (Spearman's rho:-0,832; Kendall's tau-b:-0,812 and p value <0,01) whereas there was no statistically significant relation between WBC count, C-reactive protein and development of complication (p values are 0,549 and 0,206; respectively). There is an increased probability for developing complications like cystic cavities, abscesses and pneumatocele detected in patients with pleural effusion.CONCLUSION: In this study, our results proved that chest ultrasound could be used as a beneficial tool to diagnose and follow-up of the pediatric pneumonia. Mean elasticity values derived from consolidated lung parenchyma may help discriminate pediatric pneumonia from lung tumors.