Farklı biber (Capsicum annuum L.) saf hatlarında azot etkinliğinin fizyolojisi ve morfolojisinin araştırılması

Abstract

Bu çalışma 2018-2019 yılları arasında çeşitli yerlerden temin edilen farklı biber çeşitlerinin ve saf hatların azot alım ve kullanımında etkin rol oynayan özelliklerini belirlemek, N verimliliğindeki genotipik farklılıklar açısından taramak ve azot metabolizmasında etkli olan özellikleri belirlemek amacıyla Seyrani Ziraat Fakültesi laboratuvar ve iklimlendirme odalarında yürütülmüştür. Çalışmanın birinci kısmında 18 tane biber genotipi düşük-N ve yüksek-N (0.3 mM N – 3.0 mM N) koşullarında denemeye tabi tutulmuştur. Yapılan testlemeler sonucunda 2 tane N-duyarlı (21-H-1-1, AH-2-3) ve 2 adet N-duyarsız (ERÜ 1248, 24-H-6) olduğu tespit edilen genotipler birbiri üzerine karşılıklı aşılanmak amacıyla seçilmiştir. Çalışmanın 2. kısmında ise seçilen gonotipler tüp aşı yöntemiyle karşılıklı aşılanarak düşük-N (0.3 mM N) ve yüksek-N (3.0 mM N) koşullarında tekrar denenmiştir. Gövde ve kök yaş-kuru ağırlık, bitki boyu, yaprak alanı, kök uzunluğu, hacmi ve çapı, fotosentez, SPAD, toplam klorofil içeriği, toplam karotenoid miktarı, nitrat redüktaz (NR) enzim aktivitesi, yaprakta ve kökte toplam azot, miktarı belirlenmiştir. Neticelere göre hatlar azot alım ve kullanım bakımından istatistiki olarak birbirinden farklıdır. Düşük-N'de kök kuru ağırlığı yüksek iken, yüksek-N dozunda yeşil aksam kuru ağırlığı da yüksek bulunmuştur. Ayrıca hatlar arasında da farklılık tespit edilmiştir. Azot etkin genotiplerin anaç olarak kullanılmasıyla (21-H-1-1/24-H-6, 21-H-1-1/ERÜ 1248, AH-2-3/ERÜ 1248, AH-2-3/24-H-6) kontrole (N-etkinsiz) göre bir artış kaydedilirken, N-etkin genotiplerin kalem olarak kullanılmasıyla (ERÜ 1248/21-H-1-1, ERÜ 1248/AH-2-3, 24-H-6/21-H-1-1, 24-H-6/AH-2-3), kontrolün (N-etkin) altında bir büyüme görülmüştür. İyi gelişmiş güçlü kök sistemlerin N kullanım etkinliğine katkıda bulunan en önemli faktör olduğu da görülmektedir.Anahtar Kelimeler: Biber, Azot Etkinliği, Bitkisel Gelişim, Aşılama, N -Alımı

This study aimed to determine the characteristics of different pepper varieties and pure lines obtained from various sources, which play an active role in nitrogen uptake and use between 2018-2019. The experinets were conducted laboratory and controlled growth chamber of Seyrani Agricultural Faculty. In the first part of the study, 18 pepper genotypes were tested under low-N and high-N (0.3 mM N - 3.0 mM N) conditions. As a result of the tests, genotypes which were found to be N-sensitive (21-H-1-1, AH-2-3) and N-insensitive (ERÜ 1248, 24-H-6) were selected for grafting part of the study. In the second part of the study, the selected gonotypes were grfated with the tube grfating method and grown under low-N (0.3 mM N) and high-N (3.0 mM N) conditions. Fresh and dry weight of the plant organs, plant height, leaf area, root length, volume and diameter, photosynthesis, SPAD, total chlorophyll and carotenoid content, nitrate reductase (NR) enzyme activity, total nitrogen in leaf and root were determined. According to the results, the lines are statistically different from each other in terms of nitrogen intake and usage. Root dry weight was high in low-N, while shoot dry weight was high in high-N dose. According to results, N-efficient and N-inefficient genotypes sllected inte firs experinet were recipocally grafted onto each other in the second trial. By using nitrogen efficient genotypes as rootstocks (21-H-1-1/24-H-6, 21-H-1-1/ERU 1248, AH-2-3/ERU 1248, AH-2-3/24-H- 6) increased shoot biomass compared to control (N-ineffective), while using N-efficient genotypes as scion (ERU 1248/21-H-1-1, ERU 1248/AH-2-3, 24-H-6/21-H-1-1, 24-H-6/AH-2-3) caused lower shoot growth than the control (N-efficient). It is also seen that well-developed strong root systems are the most important factor contributing to N usage efficiency.Keywords: Pepper, Nitrogen Activity, Plant Growth, Grafting, N-Uptake