Mardin yöresi Spalax`larının (Mammalia:Rodentia) morfolojik ve karyolojik özellikleri

Abstract

ÖZET Bu çalışmada Mardin yöresinde toplanan 24 (11 erkek, 13 dişi) Nannospalax ehrenbergi Nehring 1898, örneğinin morfolojik ve karyolojik özellikleri araştırılmıştır. Örneklerin vücut ölçüleri, baş iskeleti özellikleri ve ölçüleri, diş özellikleri gibi taksonomik öneme sahip morfolojik özellikleri ile kemik iliğinden kromozom preparatlanndan karyolojik özellikleri incelenmiştir. Morfolojik özellikler ile karyolojik özellikleri literatür bilgileriyle karşılaştırılmıştır. Örneklere ait post, iskelet ve kromozom preparatları Dicle Üniversitesi Fen-Kdebiyal Fakültesi Biyoloji Bölümünde korunmaktadır. Yapılan analizler sonucunda, Mardin yöresi Nannospalax ehrenbergi örneklerinde diploid kromozom sayısı 2n=52, kromozom kol sayısı NF=76 ve otozomların kol sayısı NFa=72 olarak tespil edilmiştir. Otozomların 1 1 çifti metasentrik/submetasentrik, 14 çifti akrosentrik. X kromozomu büyük ve submetasentrik; Y kromozomu küçük ve akrosentrik olarak tespit edilmiştir. Bu sonuçlar daha önceki yapılan çalışmalarla karşılaştırıldığında Mardin yöresi Nannospalax ehrenbergi örneklerinin kromozom morfolojisi bakımından Diyarbakır, Elazığ, Şırnak, Siverek ve Birecik populasyonlarıyla benzerlik gösterirken; Şanlıurfa, Kilis, Gaziantep ve Tarsus populasyonlarıyla farklılıklar gösterdiği anlaşılmaktadır. Anahtar kelimeler : Rodentia, Spalacidae, Nannospalax ehrenbergi, Karyoloji, Morfoloji, Türkiye.

VI SUMMARY Twenty-four samples (11 male, 13 female) of the species Nannospalax ehrenbergi Nehring 1898, collected from Mardin province-Turkey were studied morphologically and karyologically. Some taxonomic peculiarities and measurements of the body and skulls have been given in the text. The chromosomal analysis was performed on preparations obtained from bone marrow. The results were compared with those of the previous morphological and karyological studies on this species. Skins, skulls and preparats have been deposited at the Dicle University, Science & Art Faculty, Biology Department. The diploid number of chromosomes in all studied samples are 2n=52. The number of chromosomal arms (NF) is 76 and number of autosomes (NFa) is 72. Their karyotypes consist of 11 pairs meta-submetasentric and 14 pairs of acrosentric autosomes. The X chromosomes are large and submetasentric; Y chromosomes are small and acrosentric. When these results were compared with the previous studies, Nannospalax ehrenbergi specimens from Mardin province are found to have same with Diyarbakır, Elazığ, Şırnak, Siverek and Birecik populations while differences from Şanlıurfa, Kilis, Gaziantep and Tarsus populations for chromosom morphology. Key words: Rodent ia, Spalacidae, Nannospalax ehrenbergi, Karyotype, Morphology, Turkey.