İmino ve amino asit bileşiklerinde gama ışınları ile oluşturulan serbest radikallerin EPR ile incelenmesi

Abstract

İMİNO VE AMİNO ASİT BİLEŞİKLERİNDE GAMA IŞINLARI İLEOLUŞTURULAN SERBEST RADİKALLERİN EPR İLE İNCELENMESİYazarı: Murat AYDINÖZETBu çalışma başlıca iki kısımdan oluşmuştur. Birinci kısımda, gama ışınları ileışınlanmış amino asit bileşiklerinden L-glutamine hidrojen klorür ve N-karbamil L-glutamik asit tek kristallerinin EPR incelenmesi yapıldı. Birinci örnekte ışınlama sonucu..oluşan paramanyetik merkez C H (Ï elektron radikali) ve Î H2 (Ï elektron radikali)radikallerine atfedildi. Bu çalışmada alınan spektrumlar incelendiğinde, ışınlama sonucuyapıda oluştuğu düşünülen her iki radikalin de manyetik alanın tüm konumlarında aynıyerde ortaya çıktığı görüldü. İkinci örnekte oluşan radikalHOOCCH2CH2Ä(NHCONH2)COOH olarak tespit edildi. Spektrumların manyetikalanın yöneliminden bağımsız olduğu ve ikili çizgiden oluştuğu görüldü. Her ikiörneğin spektrumların ölçümlerinden radikallerin aşırı ince yapı sabitleri ve g değerleribelirlendi.İkinci kısımda, gama ışınları ile ışınlanmış iminodiasetik asit bileşiklerindeniminodiasetik asit, iminodiasetik asit hidrojen bromür, iminodiasetik asit hidrojenklorür ve N-hidroksi etil iminodiasetik asit tek kristallerinin EPR incelenmesi yapıldı.Dört örnekte ışınlama sonucu oluşan radikaller, spektrumların ölçümlerinden vesimülasyon programı yardımıyla sırasıyla, HNÄHCH2(COOH)2,H2NÄHCH2(COOH)2·Br, H2NÄHCH2(COOH)2·Cl, HOCH2CH2NÄHCH2(COOH)2olduğu belirlendi. HNÄHCH2(COOH)2 ve H2NÄHCH2(COOH)2·Br radikallerinde CHve CH2 grubu protonlarının manyetik olarak özdeş oldukları ve aşırı ince yapısabitlerinin anizotropik özellik sergilediği belirlendi. Diğer iki radikalde α protonlarınınaşırı ince yapı sabitinin anizotropik özellik sergilediği görüldü. EPR spektrumlarınınölçümlerinden radikallerin spin Hamiltoniyen parametreleri belirlendi.İminodiasetik asit bileşiklerinde ışınlama sonucu oluşan radikallerin karboksilgrubu ve azot atomuna bağlı bulunan merkez Cα atomundan bir hidrojenin ayrılmasısonucu oluştuğu görüldü.ANAHTAR KELİMELER: EPR, Gama Işınları, Serbest Radikal, Amino Asit,İminodiasetik Asit.

EPR STUDIED OF GAMMA IRRADIATED FREE RADICALS OF IMINO ANDAMINO ACID DERIVATIVESAuthor: Murat AYDINSUMMARYThis work consists of two parts. In the first part, gamma irradiated amino acidderivatives of L-glutamine hydrochloride and N-carbamyl-L-glutamic acid singlecrystals were investigated by EPR. The radiation damage centers were attributed to the..C H (Ï electron radical) and ÎH2 (Ï electron radical). It was seen from EPR spectra..that the EPR lines of C H and ÎH2 radicals are observed in the same values ofmagnetic field. The radiation damage center that occurred in the second sample wasattributed to the HOOCCH2CH2 (NHCONH2)COOH radical. The spectra wereindependent from orientation of magnetic field and consist of two lines. The hyperfinecoupling constant and g factors of radicals were determined.In the second part, gamma irradiated iminodiacetic acid derivatives ofiminodiacetic acid, iminodiacetic acid hydrobromide, iminodiacetic acid hydrochlorideand N-hydroxyethyl iminodiacetic acid single crystals were investigated. The evaluationof spectra in together with simulation program show their HN HCH2(COOH)2,H2N HCH2(COOH)2·Br, H2N HCH2(COOH)2·Cl, HOCH2CH2N HCH2(COOH)2radicals form respectively. Protons of CH and CH2 group of HN HCH2(COOH)2 andH2N HCH2(COOH)2·Br radicals were found to be magnetically equivalent andhyperfine coupling constant was found to be anisotropic. Hyperfine coupling constantsof α protons of other two radicals were found to be anisotropic.Irradiated radicals of iminodiacetic acid derivatives are the results ofwithdrawing the hydrogen atom from Cα atom which is attached to the carboxyl groupand nitrogen atom.KEYWORDS: EPR, Gamma Irradiation, Free Radicals, Amino Acid, minodiaceticAcid.