N, N`-BİS (salisilaldehiden)-1, 4-BİS (m, p ve o-aminofenoksi) Bütan`ın sentezlenmesi, karakterizasyonu ve bazı metallerin ekstraksiyonunda uygulanması

Abstract

TEZ BAŞLIĞI: N, N'- Bis(Salisilaldehiden)-1,4-Bis (m, p ve o-Aminofenoksi)Bütan' ınSentezlenmesi, Karakterizasyonu ve Bazı Metallerin Ekstraksiyonunda UygulanmasıYAZAR: Deniz CEVİZİÇİÖZETÇözücü ekstraksiyonu basitliği, kolaylığı, hızı ve geniş uygulama alanından dolayıayırma teknikleri arasında önemli bir yere sahiptir. Bu nedenle çözücü ekstraksiyonuyöntemiyle metal katyonlarının ayırma tekniği, kimyasal analiz amacıyla kullanılabileceğigibi, endüstride Cu+2, Ni+2 ve Co+2 gibi katyonların hidrometalurjik yöntemlerle üretimindede kullanılabilmektedir. Endüstriyel amaçlı olarak, çözücü ekstraksiyonu yöntemiyle sulufazdan metallerin geri kazanılmasında; aromatik β-hidroksi oksimler, alkil hidroksikinolinler, karboksilik asitler ve aminler ligand olarak kullanılan bileşik türleri arasındagösterilebilir.Bu çalışmada, yeni Schiff Bazları; N,N'-bis(salisilaldehiden)-1,4-bis(o-aminofenoksi)bütan, N,N'-bis(salisilaldehiden)-1,4-bis(m-aminofenoksi)bütan, N,N'-bis(salisilaldehiden)-1,4-bis(p-aminofenoksi)bütan sentezlenmiştir. Sentezlenen ligandlarınyapısı; Elemental Analiz, UV-Vis, IR, 1H NMR, 13C NMR gibi spektroskopik ölçümler ilekarakterize edilmiştir.Sentezlediğimiz ligandlar ile Cu+2, Co+2 ve Ni+2 iyonlarının sulu çözeltiden organikçözücüye ekstraksiyonu ve birbirinden ayrılmaları incelenmiştir.I Aşamada Sentezlenen ligandlar ile metal iyonlarının ekstraksiyonu üzerinezamanın etkisi incelenmiştir. Ekstraksiyon zamanının etkisi 15, 30, 45, 60, 120 ve 180dakika arasında seçilen ekstraksiyon süreleri ile çalışılmıştır. Eksraksiyondan sonra sulufazda kalan metal iyonlarının derişimleri AAS ile ölçülmüş ve ekstrakte edilen metalyüzdeleri hesaplanmıştır.II Aşamada metal iyonlarının 1,4-OAS [N,N'-bis(salisilaldehiden)-1,4-bis(o-aminofenoksi)bütan], 1,4-MAS [N,N'-bis(salisilaldehiden)-1,4-bis(m-aminofenoksi)bütan],1,4-PAS [N,N'-bis(salisilaldehiden)-1,4-bis(p-aminofenoksi)bütan] ligandları ileekstraksiyonunda pH'nın etkisini incelemek için sulu fazın pH'ı 2-10 aralığındadeğiştirilmiştir. Ortamın pH'ını ekstraksiyon süresince sabit tutmak için asetik asit-sodyumasetat ve sodyum karbonat-sodyum bikarbonat tampon çözeltileri kullanılmıştır.Ekstraksiyon sonrası sulu fazda kalan Cu(II), Co(II) ve Ni(II) iyonlarının derişimi AAS ileölçülmüş ve ekstrakte edilen Cu(II), Co(II) ve Ni(II) yüzdeleri hesaplanmıştır.III Aşamada her bir ligandın Cu(II), Co(II) ve Ni(II) iyonlarının ekstraksiyonuüzerine organik fazın derişiminin sulu fazın derişimine oranı incelenerek optimum L/Moranı tespit edilmiştir. Ekstraksiyon sonrası sulu fazda kalan metal iyonlarının derişimiAAS ile ölçülmüş ve ekstrakte edilen metal yüzdeleri hesaplanmıştır.Organik faza alınan Cu(II), Co(II) ve Ni(II) iyonlarını organik fazdan sıyırmak içindeğişik derişimlerde hazırlanan Hidroklorik asit çözeltileri kullanılmıştır. Ayrıca 0,05 MEDTA ile de Cu+2, Co+2 ve Ni+2 iyonlarının elüasyonunun tamamen yapıldığı tespitedilmiştir.Ekstraksiyon deneyleri sonucunda denklem (1.54 )'den yararlanarak pH'a karşıLogDM'in grafiğe geçirilmesiyle elde edilen doğrunun eğiminden birleşme oranı ve kaymadeğerlerinden de log Kex sabitleri elde edildi.pH ayarlamasına dayanarak çözücü eksraksiyonu yöntemiyle metal iyonlarınınbirbirinden ayrılması sağlanmış olup, ayrılma derecesi Selektivite, istenilen metalindağılma oranının istenmeyen metalin dağılma oranına bölümü, olarak ifade edilmiştir.pH'a bağlı olarak Cu+2'nin Cu+2/Co+2 ve Cu+2/Ni+2 selektivitesi organik ve sulu fazarasındaki metalin dağılma oranından hesaplanmıştır.

iTHESİS TİTLE: The Characterization, Syntesis 1,4-Bis(m, andp o-aminophenoxy)Butane and Salicylaldehyde and Using in Extraction on Some Metals.AUTHOR: Deniz CEVİZİÇİSUMMARYSolvent exraction has an importance among separation techniques due to itssimplicity, easiness and wide range of use. Therefore, use of solvent exraction metod forseparation of metal cations can be used not only for chemical analysis but also forproduction of cations such as Cu+2, Co+2, Ni+2 by means of hydrometallurgical methods inindustry.In industry, the recovery of metals from aqueous phase by solvent exractionmethod, aromatic β-hydroxy oximes, alkyl hyroxy quinolines, carboxylic acids and aminesis an example among compounds used as a ligands.In this study new Schiff Bases; N,N'-Bis(salicylaldehydene)-1,4-bis-(o-aminophenoxy)butane, N,N'-Bis(salicylaldehydene)-1,4-bis-(m -aminophenoxy)butaneN,N'-Bis(salicylaldehydene)-1,4-bis-(p-aminophenoxy)butane , were synthesized.The structure of ligands were confirmed by spectroscopic methods such as UV, IR,1H NMR, 13C NMR.The aim of this thesis was to investigate, the extraction of Cu+2, Co+2 and Ni+2 ionsfrom aqueous phase to organic phase by using the synthesised ligands. Therefore, toseparate these ions from each other.In the first step, the effect of time on ligand and metal ions extractions wereinvestigated. 15, 30, 45, 60, 120 and 180 minutes were choosen in order to study the effectof time on the exraction. After the exraction process the concentrations of metal ions left inaqueous phase were measured by AAS and the percentages of metal was calculated.iiIn the second step, ın order to investigate the effect of pH on the exraction of metalions with 1,4-OAS, 1,4-MAS and 1,4-PAS ligand, the pH of aqueous phase was changedbetween 2-10. To keep the medium pH consant during the exraction time acetic acid-sodium acetate and sodium carbonate-sodium bicarbonate buffer solutions were used.After the exraction process, the concentrations of metal ions left in aqueous phase weremeasured by AAS the percentages of exracted Cu(II), Co(II) and Ni(II) were calculated.In the third step, during the exraction of Cu(II), Co(II) and Ni(II) with each ligandthe concentration ratio of organic phase to aqueous phase was calculated and the optimumL/M ratio was established. After the exraction process, the concentrations of metal ions leftin aqueous phase were measured by AAS and percentage of exracted metal ions weremeasured.The different concentration of hydrochloric acid was used, ın order to peel offCu(II), Co(II) and Ni(II) ions from organic phase. More over, it was established that theeluations of Cu(II), Co(II) and Ni(II) were achieved with 0,05 M EDTA solutions.By using equation (1,54) which was obtained from the exraction experiments thepH value was ploted against log DM and the linear line was obtained. The combinationratio was calculated from the slope. The log Kex constant was obtained from the Shiftvalue.The separation of metal ions from each other was achieved by solvent exractionmethod based on pH adjustment. The separation degree, selectivity was expressed as thedispersion ratio of wanted metal to dispersion ratio of unwanted metal. The pH dependentselectivity of Cu+2/Co+2 and Cu+2/Ni+2 was calculated from the dispersion ratio of metalbetween organic and aqueous phase.3