Gümrük Birliği ve Avrupa Birliği müktesebatının Türk dış ticareti üzerindeki etkileri: karşılaştırmalı bir uygulama

Abstract

Çalışmanın amacı, GB üyeliğinin ve Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne tam üyelik sürecinde AB müktesebatı kapsamında uygulanan düzenlemelerin, Türk dış ticaretinde meydana getirdiği değişimleri ortaya koymaktır. Çalışmada Türkiye ile AB arasında 1988-2016 yılları arasında gerçekleştirilen dış ticaret üç dönemde ele alınmıştır: GB öncesi dönem, GB sonrası ilk 10 yıl ve müktesebat düzenlemelerini içeren GB sonrası ikinci 10 yıllık dönem. Dış ticarete konu olan tüm mallar SITC Rev 3, 2 haneli mal sınıflandırmasına göre analize dâhil edilmiş, teknolojik sınıflandırmaya göre gruplandırılmıştır. Endüstri-İçi Ticaret (IITit) ve Marjinal Endüstri-İçi Ticaret (MIITit) indeks değerleri hesaplanmış, indeks değerlerinin üç dönemde nasıl bir seyir izlediği karşılaştırmalı olarak Tekrarlayan Ölçümler Tek Yönlü ve Çift Yönlü ANOVA testleri kullanılarak araştırılmıştır. Türkiye ile AB arasındaki dış ticarette, teknoloji sınıflandırması baz alınarak gruplandırılan IITit indeks değerlerinin 1. ve 2., 1. ve 3. dönemler arasında istatistiksel olarak anlamlı farlılıklar gösterdiği görülmektedir. 2. ve 3. dönemler arasında farklılık bulunmamaktadır; diğer bir deyişle GB sonrası ilk 10 yıl ve müktesebat düzenlemelerinin gerçekleştiği GB sonrası ikinci 10 yıl arasında anlamlı bir farklılık yoktur. Değişimin GB üyeliği ile gerçekleştiği sonucuna ulaşılmıştır. Hammadde yoğun mal grubunun ortalama indeks değerlerinde düşüş; emek yoğun, sermaye yoğun, kolay taklit edilen ve zor taklit edilen araştırma bazlı mal gruplarının ortalama indeks değerlerinde artış söz konusudur.

The aim of this study is to reveal the changes occurred by Customs Union membership and regulations made according to EU acquis communautaire in the process Turkey's full membership, on Turkish foreign trade. In this study, foreign trade between EU and Turkey (1988-2016) were examined in three periods: the period before CU, the first decade after CU and the second decade after CU, including acquis communautaire regulations. All goods subject to foreign trade, are included in the analysis according to SITC Rev 3, 2 digit commodity classification and grouped according to technological classification. Intra-Industry Trade (IITit) and Marginal Intra-Industry Trade (MIITit) index values were calculated, and the progress of index values in three periods were comparatively investigated by Repeated Measures One-way and Two-Way ANOVA tests.IITit index values of Turkish and EU foreign trade, grouped by technology classification, significantly differ from each other between 1st and the 2nd, 1st and the 3rd periods. There is no statistically significant difference between 2nd and the 3rd periods; in other words, there's no significantly difference between the first decade after CU and second decade after CU, which includes acquis communautaire regulations. It is concluded that the change has occurred by CU membership. Decrease in average index values of raw material intensive goods group; and increase in the average index values of the labor-intensive, capital-intensive, easy-to-imitate research-based and hard-to-imitate research-based goods groups, are evaluated.