Erkek antepfıstığı (Pistacia vera L. cv. atlı)ağaçlarının in vitro mikroçoğaltılması

Abstract

Bu çalışmada 25 yıllık olgun erkek Antepfıstığı (Pistacia vera L.) cv.`Atlı' ağaçlarından alınan apikal tomurcuklar kullanılarak bir in vitro klonalmikroçoğaltım metodu geliştirildi. Kültüre alınacak olan eksplantların yüzeysterilizasyonu % 10'luk NaOCl içinde 40 dakika boyunca çalkalanarak yapıldı.Sürgün uçlarından itibaren, kültür başlatılması, sürgün çoğaltılması,rejenere sürgünlerin köklendirilmesi ve köklendirilmiş fidelerin sera koşullarınaadaptasyonu için metotlar geliştirildi.Kültür başlatılması için 6-Benzylaminopurin (BA)'ın mutlaka gerekliolduğu tespit edildi. Sürgün proliferasyonu için test edilen sitokininler (BA, Kin,TDZ) içerisinde 0,5-2.0 mgl-1 aralığında BA içeren, 5.5 gl-1 agar ve 30 gl-1sakkaroz içeren, 1/1 konsantrasyonunda MS besi ortamının en iyi sonuç verdiğitespit edildi.Sürgün proliferasyonuna optimizasyon çalışmalarında tespit edilen en iyisitokinin konsantrasyonuna (0.5-2.0 mgl-1 BA) oksin, gibberellin ve poliaminilavesinin olumlu sonuçlar vermediği tespit edildi.In vitro rejenere edilen sürgünlerin köklendirilme çalışmalarında en iyioran (% 73), 1.0 mgl-1 BA içeren MS besi ortamında daha önce 20 kez alt kültürüyapılmış 4 cm uzunluğundaki sürgünlerin 2.0 mgl-1 IBA içeren MS besi ortamındakültüre alınmasıyla elde edildi.Test edilen diğer oksinlerde (IAA, NAA ve 2-4 D) daha düşük köklenmeoranları elde edilmiştir. In vitro köklendirilen bitkicikler in vivo koşullara başarılıbir şekilde (% 95) adapte edildi.Sonuçlar seçkin Antepfıstığı ağaçlarının klonlanma stratejileri açısındantartışıldı.Anahtar Kelimeler: Erkek Antepfıstığı, in vitro, mikroçoğaltım

Methods were developed for the in vitro micropropagation of pistachio(Pistacia vera L.) cv. `Atlı? using apical tips from mature (twenty-five year old)trees. Mature shoot tips of `Atlı? were surface sterilised with a 10% sodiumhypochloride (commerical bleach) solution for forty minutes.Methods were described for the initiation, proliferation, rooting andacclimatisation of mature apical shoot tips. Cytokinin 6-benzyl aminopurine (BA)was found to be essential for the induction of organogenezis from mature apicalshoot tips on a 1/1 MS medium. BA at 0.5 - 2.0 mgl-1 gave the best results for theproliferation of cultures from apical shoot tips among the tested cytokinins (BA,Kin, TDZ). Inclusion of auxins, polyamines and gibberellins as applied to the bestcytokinin treatment was not effective for further shoot multiplication. The bestrooting (73%) of mature male Pistacia vera regenerated materials which waspreviously subcultured twenty times on MS basal medium supplemented with 1.0mgl-1 BA was achieved with explants (four cm long) on 2.0 mgl-1 IBA containingan MS medium. Lower rooting responses were obtained from the regeneratedmature material of Pistacia vera L. by using other auxins. İn vitro rooted shootsof mature Pistacia vera materials were successfully aclimatised (95%) in vivo.Results are discussed for cloning strategies of selected male trees.KEYWORDS: Male pistachio, in vitro and micropropagation