Türk matbuatında mizah dergiciliğinin bir örneği olarak Davul (Çeviri-inceleme)

Abstract

II. Meşrutiyet'in ilan edilmesiyle birlikte basın özgürlüğü sağlanmış, yayımlanan mizah gazeteleri ve dergiler ilk defa sansür heyetinin denetimden geçmeden basılmıştır. Mizahî bir anlatıma sahip olan gazete/dergilerin sayısında büyük bir artış yaşanmış ve Türk edebiyat tarihi ve Türk basını açısından bir dönüm noktası olarak görülmüştür. Bu süreçte adeta `basın patlaması` yaşanmıştır. Gazete ve dergilerin en önemli silahı mizahtır. Karikatür de bunlardan bir tanesidir. Topluma verilmek istenen mesaj mizahi bir tarzda anlatılmıştır. Bu dönemde batılı tarzda yayımlanan gazetelerden biri de Davul gazetesidir. Gazetenin imtiyaz sahibi Hasan Vasıf 'tır. Sermuharrir Hamdullah Suphi [Tanrıöver]'dir. Gazete 27 Ekim 1908 ve 27 Nisan 1909 tarihleri arasında haftalık mizah dergisi olarak toplamda 24 sayı yayımlanmıştır. Mizah basını, toplum hayatını tüm yönleriyle ele alır; aynı zamanda toplumun sözcüsü olma rolünü üstlenir. Bu sebeple II. Meşrutiyet döneminde çıkarılan Davul, döneminin olaylarını yansıtması bakımından önem arz etmektedir. Çalışmamız bir giriş üç bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde Mizah edebiyatı ve II. Meşrutiyet dönemi basın hayatı hakkında genel bir bilgi verilmiştir. Birinci bölümde Davul dergisi, dergi sahibi Hasan Vasıf ve sermuharrir Hamdullah Suphi (Tanrıöver)'in hayatı, yazar kadrosu, karikatürist kadrosu değerlendirilmiş ve müstear isimlerle yazan yazarlarımız tespit edilmeye çalışılmıştır. Ve `Vur Abalıya` bölümünde göze çarpan bazı hususlar değerlendirilmiştir. İkinci bölümde Davul' da 24 sayı boyunca ele alınan konular ve karikatürler hakkında genel bilgi verilmiştir. Üçüncü bölümde gazetenin 1908-1909 yılları arasında toplam (1-24) sayı olarak yayımlanmış olan metinlerin tamamı Osmanlı Türkçesi'nden Latin harflerine aktarılmıştır.

With the proclamation of the II. Constitutional Monarchy, freedom of press has been granted, and for he first time the publishing humour newspapers and magazines were printed without going through the inspection of the censorship committee. There occurred a great increase in the number of newspapers/ magazines which have humorous voice and this became a milestone in Turkish Literature History and Turkish press. During this process, a substantial burst of press was experienced. The main weapon of newspapers and magazines is humour. Caricature is one of these weapons as well. The message which is aimed to be given to society is stated in a humorous way. One of the western style published newspapers of that period is Davul. The proprietor of the newspaper is Hasan Vasıf. The editor-in-chief is Hamdullah Suphi (Tanrıöver). The newspaper was published as a weekly humour magazine between 27 October 1908 and 27 April 1909, 24 issues in total.Humour press studies every aspects of the society's life, at the same time it plays a role as the vocie of the society. Therefore, Davul, which is published during the II. Constitutional Monarchy period, has importance in terms of reflecting the events of the period. This study consists of an introduction and three sections. In the introduction, general information is given on the humour literature and the press life during the II. Constitutional Monarchy. In the first section, the magazine Davul, the life of its proprietor Hasan Vasıf and its editor-in-chief Hamdullah Suphi (Tanrıöver), its writers and caricaturists were examined; and authors using pseudonyms are aimed to be identified. And some remarkable aspects of the section `Vur Abalıya` were evaluated. In the second section, general information is given on the topics and caricatures which are dealt with through the 24 issues of Davul. In the third section, all the texts written in Davul magazine, which is published between 1908 and 1909, 24 issues in total, are transcribed into Latin alphabet from Ottoman Turkish.