Alevi-Bektaşi klasiklerinden Makâlât adlı eserdeki alevilik-Bektaşilik terimlerinin incelenmesi

Abstract

Alevilik-Bektaşilik inancını yansıtan eserlerden biri de Hacı Bektâş-ı Velî'ye ait olduğu varsayılan Makâlât'tır. Bu çalışma, Alevi-Bektaşi inanç sisteminin öncülerinden biri kabul edilen Hacı Bektâş-ı Velî'nin Makâlât'ından yola çıkılarak hazırlanmıştır. Alevilik-Bektaşilik inancı içerisinde sistemleşerek oluşan terimlerin izahı ile ilgili çalışmaların azlığı sebebiyle böyle bir konuda çalışmak ve bu alana katkıda bulunmak amaçlanmıştır. Terimlerin günlük hayattan uzaklaşarak kazandıkları bu inançsal anlamları vermek için bu çalışmada öncelikli olarak Makâlât adlı eserde geçen terimler tespit edilmiştir. Ardından bu terimlerin açıklamaları yapılmış ve terimlerin eserde geçtiği kısımlardan blok alıntılar yapılarak terimler örneklendirilmiştir.Çalışma giriş ve iki bölümden oluşmaktadır. Giriş kısmında araştırmanın konusu, önemi, amacı ve yöntemi açıklanmıştır. Birinci bölümde Hacı Bektâş-ı Velî ve eserleri ile ilgili bilgiler verilmiştir. Bu eserler içerisinde de özellikle Makâlât'ın üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde ise `Terim Nedir?` ana problemi üzerinde durularak birtakım genel açıklamalarda bulunulmuştur. Daha sonra Makâlât'ta yer alan ve Alevilik-Bektaşilik inanç sisteminin temelini yansıtan terimlerin semantik ve fonetik açıdan incelemeleri yapılmıştır. Anahtar Kelimeler: Alevilik-Bektaşilik, Hacı Bektaş-ı Velî, Makâlât, Terim.

One of the works that reflects the Alevism-Bektashism belief is Makâlât, which is assumed to belong to Hacı Bektâş-ı Velî. This study is based on Hacı Bektaş-ı Velî's Makâlât, one of the pioneers of the Alevi-Bektashi belief system. It is aimed to work on and contribute to this field due to the lack of studies on the explanation of the terms formed by systematization within the Alevism-Bektashism belief. In order to give these religious meanings gained by moving away from daily life, the terms mentioned in the work named Makâlât have been determined as the priority in this study. Then, explanations of these terms were made and the terms were exemplified by making block quotations from the parts where the terms appear in the work.The study consists of an introduction and two parts. In the introduction part, the subject, importance, aim and method of the research are explained. In the first part, information about Hacı Bektaş-ı Velî and his works are given. Makâlât is especially emphasized in these works. In the second part, the main problem of `What is the term?` is emphasized and some general explanations are given. Afterwards, semantic and phonetic analyzes of the terms in Makâlât, which reflect the basis of the Alevism-Bektashism belief system, were conducted. Keywords: Alevism-Bektashism, Hacı Bektaş-ı Velî, Makâlât, Term.