Kiral fosfinit bileşikleri ve geçiş metal komplekslerinin sentezi, tanımlanması ve katalitik etkinliklerinin araştırılması

Abstract

Kiral geçiş metal kompleksleri ile asimetrik transfer hidrojenasyon, yöntemin kolay uygulanabilir olması, geniş bir substrat aralığında kullanılabilmesi ve mükemmel sayılabilecek seçiciliğe olanak vermesi gibi avantajları nedeniyle organik sentezlerde kiral alkolleri ve aminleri elde etmede kullanılan en iyi ve en pratik metotlardan biridir. Asimetrik katalizde kullanılan en popüler ligandlar kiral fosfinlerdir. Bu amaçla kullanılan ligandların ortak özelliği C2 simetri eksenine sahip olmalarıdır. Bu tür ligandlar ve bunların geçiş metal kompleksleri ile ilgili çok sayıda çalışma yapılmışsa da analogları bisfosfinitler üzerine ancak sınırlı sayıda çalışmaya rastlanmaktadır.Bu çalışmada; farklı alkil ve aril grupları içeren amino asitler karşılık gelen kiral amino alkollere indirgendi. Elde edilen bu kiral amino alkoler 1,2 ?dibromoetan ile reaksiyona sokularak kiral azadioller hazırlandı. Azadiollerin Ph2PCl ile reaksiyonlarından C2 simetri eksenine sahip yeni kiral fosfinitler hazırlandı. Kiral fosfinit bileşiklerinin Ru(II) geçiş metal komplekslerinin in-situ sentezi yapıldı ve asetofenon türevlerinin isopropil alkol ile asimetrik transfer hidrojenasyon tepkimelerindeki katalitik etkinlikleri incelendi.

Asymmetric transfer hydrogenation with chiral transition metal complexes is one of the best and the most practical methods due to several advantages, such as facile applicability, usableness for a wide range of substrates and providing almost excellent selectivity. The most popular ligands employed in asymmetric catalysis are phosphines. The common feature of the ligands used for this purpose is to have a C2 symmetry axis. Although there have been many reports on these type ligands and their transition metal complexes, there are only a few studies on their bisphosphinite analogues.In the present study, aminoacids containing different alkyl or aryl moieties were reduced into their corresponding chiral aminoalcohols. The chiral azadiols were synthesized by the reaction of the chiral aminoalcohols with 1,2-dibromoethane. The new chiral phosphonites having C2 symmetry were prepared by reacting the azadiols wih Ph2PCl. Ru(II) metal complexes of the chiral phosphinite ligands were synthesized in-situ and their catalytic activity in asymmetric transfer hydrogenation were investigated in the reaction of acetophenone derivatives with isopropyl alcohol.