Orman yolu standartlarının yükseltilmesinin orman ürünlerinin toplam ekonomik değeri ve uzak nakliyat üzerine etkilerinin belirlenmesi

Abstract

Ülkemizde orman ürünlerinin üretiminde tercih edilen ürün boyları, dünya standartlarına kıyasla oldukça kısa tutulmaktadır. Bunun nedenlerinin başında, büyük boyutlardaki orman ürünlerinin nakliyatında gerekli olan yüksek taşıma kapasiteli kamyonların, mevcut orman yollarının önemli bir bölümünü oluşturan ve standartları yetersiz B-tipi tali orman yollarında kullanılması mümkün değildir. Bu yollarda kullanılan teknik standartların (platform genişliği, kurp yarıçapı, kurp genişliği, vb.) yetersizliği, sanat yapıları ve üst yapı eksikliği yüksek tonajlı kamyonların hareketini ve manevra kabiliyetini sınırlamaktadır. Orman yolu standartlarının yükseltilmesi bir maliyet gerektirse de, yüksek standartlardaki yolların yol bakım ve onarım maliyetlerinin orta ve uzun vadede önemli oranda düşeceği düşünülmektedir.Bu çalışmada, Network 2001 yazılımı kullanılarak orman yolu standartlarının yükseltilmesinin, orman ürünlerinin ekonomik değeri ve uzak nakliyat üzerine etkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Uygulamada, çalışma alanı olarak Bursa Orman Bölge Müdürlüğü, Mustafakemalpaşa İşletme Müdürlüğüne bağlı Orman İşletme Şeflikleri seçilmiştir. Çalışma alanı kapsamında yer alan orman yolları ağı verileri (uzunluk, durum, ortalama araç hızı, vb.), asli orman ürünleri (ürün tipi, miktarı, depolarda birim satış fiyatı), orman ürünlerinin kamyonlara yüklenmek üzere istiflendikleri rampalar ve orman depolarına ilişkin bilgiler Network 2001 programına girilerek değerlendirilecektir. Bu amaçla ilk olarak ArcGIS 10.4.1 yazılımı ile uygulama alanı kapsamında yer alan orman yolları, rampalar ve orman depoları sayısallaştırılacaktır. Uygulama sırasında özellikle farklı kamyon tiplerinin uzunlukları ve yük taşıma kapasiteleri için orman ürünlerinin toplam ekonomik değeri incelenmiştir.Yenilenebilir doğal kaynaklardan olan ormanlarımızın gelecek kuşakların ve günümüz ihtiyaçların karşılayabilmesi için modern yöntemlerle yöntelilmesi gerekmektedir. Aynı zamanda ormanlarımızın optimum verimliliği sağlayacak etkin bir şekilde korunabilmesi için sürdürülebilir ve modern yöntemlerle yönetilmesi gerekmektedir. Sayısal veri tabanlarının geliştirilmesi ve özellikle mevcut yol ağlarının tamamının sayısallaştırma yapılarak bilgisayar ortamına aktarılması durumunda orman alanlarımızın geliştirilmesi gerekmektedir. Bu çalışmada sunulan karar destek sistemi modern yöntemlere örnek teşkil edecek ve Türkiye genelinde uygulanabilecektir. Böylece orman ürünlerinin nakliyatı daha hızlı ve etkin bir şekilde planlanacaktır.

In Turkey, the lengths of forest products preferred in forest harvesting are quite short comparing with international standards. The main reason is that large scale logging trucks, which are necessary for hauling large size forest products, cannot operate on Type-B secondary forest roads. Insufficient technical standards (width, curve radius, curve widening, etc) and lack of road structures and surface materials limits the movement and maneuverability of large size logging trucks. Even though improving road standards may cost some amount, maintenance and repair costs of high standard roads will considerably decrease in long term.In this study, it is aimed to determine the effects of improving forest road standards on total economic value of forest products and timber hauling activities by using Network 2001. In project application, Forest Enterprise Chiefs of Mustafakemalpaşa Forest Enterprise Directorate in Bursa Forest Regional Directorate is selected as the study area. Forest road network data (length, condition, average design speed) within the study area, truck properties (load capacity, hourly cost), forest products data (product type, amount, sale price at depots, etc.), landing areas where forest products are bunched, and forest depots information will be entered into Network 2001 program for evaluation. Firstly, the forest roads, the landing locations, and forest depots will be digitized by using ArcGIS 10.4.1 software. During application, total economic value of forest products will be investigated using profit/cost analysis in a case of improving forest road standards for especially different truck types of various lengths and load capacities.As essential renewable natural resources, in order forests to meet the demands of today's and future's generations and to be effectively preserved, they have to be managed by modern methods which ensures sustainability and optimum productivity. When the digital database of all the forested areas in Turkey are generated and especially all of the current road network is stored into the computers after digitized, the decision support system that will be produced in this project as an example of modern methods will be able to be implemented in national wide scale, and therefore, forest products transportation will be planned in a faster and more effective way.