Bitlis, Hakkari, Siirt ve Şırnak illerinin diplura (Insecta) faunasının saptanması

Abstract

Dünyada Diplura faunası ile ilgili yapılan çalışmalar oldukça azdır. Ülkemizde ise, bu konu ile ilgili yapılan çalışma sayısı birkaç tane ile sınırlıdır. Bitlis, Hakkâri, Siirt ve Şırnak illerinde Diplura faunası hakkında daha önce çalışma yapılmamıştır. Bu tez çalışmasında; Doğu Anadolu Bölgesi ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi sınırları içerisinde bulunan Bitlis, Hakkâri, Siirt ve Şırnak illerinde detaylı bir arazi çalışması yapılarak, bu illerin Diplura faunası tespit edilmiştir. Bilim dünyası için yeni türler bulmak ve tanımlamak amacıyla bölgeden tespit edilen gruplara ait türlerin teşhisi yapılarak daha sonraki çalışmalara karşılaştırma materyali olarak kolaylık sağlayacaktır.Tespit edilen türlerin biyolojik mücadelede kullanılıp kullanılmayacağı konusunda bir fikir oluşturmak ve bunu zirai mücadele kuruluşlarına bildirerek, çalışmalarını bu türler üzerinde yoğunlaştırmaları ve böylece ülke zirai ekonomisine katkı sağlamak ve mücadele için kullanılan kimyasal maddelerin kullanılmasını azaltarak çevre kirlenmesini de bir ölçüde engellemek amaçlanmaktadır.Yapılan tez çalışması 2008 ve 2010 yıllarının Mart, Nisan, Mayıs ve Haziran ayları içerisinde yapılmıştır. Bu yıllar arasında Bitlis'te 7, Hakkâri'de 3, Siirt'te 8 ve Şırnak'ta 7 defa arazi çalışması yapılmıştır. Çalışma bölgesinden özellikle Hakkâri İli ile Siirt ve Şırnak İllerinin birkaç ilçesinde güvenlik sorunu nedeniyle detaylı arazi çalışması yapılamamıştır. Bitlis'te Nisan Ayı ve Haziran ayının sonuna kadar, Hakkâri'de Mayıs ayından Haziran ayının sonuna kadar, Siirt ve Şırnak İllerinde ise Mart ayının başından Mayıs ayının sonuna kadar Diplura örneklerine rastlanılmıştır. Don olaylarının yoğun olarak görüldüğü Kasım-Şubat ayları arasında ve sıcaklıkların yüksek olduğu Temmuz - Eylül ayları arasında illerde Diplura örneklerine rastlanılmamıştır. Ayrıca Dağların yüksek kesimlerinde de Diplura örneklerine rastlanılmamıştır. Çalışma alanımızdaki hiçbir mağara civarında güvenlikten dolayı çalışma yapılamamıştır. Çalışma peryodu içinde canlı yakalanarak toplanan örnekler %70 Alkol içeren koruma kaplarına konularak laboratuar ortamına taşınmıştır. Laboratuar ortamına getirilen örneklerin resimleri çekilerek preparat haline getirilmiştir. Örnekler Dicle Üniversitesi Fen Fakültesi Entomoloji laboratuarında korunmaktadır. Bu çalışmada Diplura ordosuna ait 3 familya, bu familyalara ait 6 cins ve bu cinslere ait 14 tür tespit edilmiştir. Bunlardan; Parajapygidae ve Japygidae familyaları ile Eutrichocampa, Libanocampa, Edriocampa, Parindjapyx ve Parajapyx cinsleri ile Campodea plusiochaeta, Campode taunica, Campodea subdives, Campodea (Dicampa) sprovieri, Campodea galilaea, Campodea sarae, Campodea azkarraga, Eutrichocampa aegea, Eutrichocampa thamugadensis, Libanocampa coiffaiti, Edriocampa ghigii, Parindjapyx sp. ve Parandjapyx türleri çalışma bölgesi için yeni kayıttır.

In the World the studies on Diplura fauna is insufficient. In our country, only a few studies have been carried out about this subject. In Bitlis, Hakkari, Siirt an Şırnak provinces, no studies about Diplura fauna has been done before. In this thesis study; in the cities, Bitlis, Hakkâri, Siirt and Şırnak, located in borders of Eastern and South eastern Anatolia Regions a detailed field study has been done and the Diplura fauna of these provinces have been determined. The ecology of the species belonging to Diplura order was established by the plant and insect species consumed by this order and with this study there will be a contribution in Turkey?s Diplura fauna. In order to find and define new species, With this study a convenience will be provided as an comparison material for subsequent studies by identifying species of this group found in the region.It is aimed to generate an opinion about the usage of these species in biological control and to suggest the information obtained from this study to agricultural pest control institutes and specialists for the purpose of giving their efforts on this subject; thus, to contribute agricultural economy of the our country and to prevent the pollution of environment by reducing pesticides used for pest management.This thesis study was carried out between March and June in 2008-2010. Seven field studies in Bitlis, three in Hakkâri, eight in Siirt and seven in Şırnak provinces were performed between these years. A detailed field study couldn?t be achieved especially in Hakkâri, Siirt and Şırnak provinces because of the security concerns. Diplura samples were collected in Bitlis from April to June, Hakkâri from May to end of June, Siirt and Şırnak from the beginning of March to end of May. No Diplura samples were collected between November and February because of the frost and between July and September because of high temperatures. Diplura samples weren?t detected at high levels of the mountains. No studies were carried out in caves because of the security concerns. Totaly 375 samples were collected from 42 locality of our study area in different times. Samples were caught alive. They were kept in the preserving boxes containing %70 ethanol and immediately transported to the laboratory. The samples are preserved in Entomology Laboratory of Science Faculty, Dicle University. In tis study, 3 families belonging to diplura order, 6 genera belonging to these families and 14 species belonging to these 6 genera were determined. Among the 375 samples collected from investigation field Parajapygidae and Japygidae Families, Eutrichocampa, Libanocampa, Edriocampa, Parindjapyx and Parajapyx genus, and Campodea plusiochaeta, Campode taunica, Campodea subdives, Campodea(Dicampa) sprovieri, Campodea galilaea, Campodea sarae, Campodea azkarraga, Eutrichocampa aegea, Eutrichocampa thamugadensis, Libanocampa coiffaiti, Edriocampa ghigii, Parindjapyx sp. and Parandjapyx species are new records for the study area.