Munzur nehrinden toplanan kırmızı benekli alabalık Salmo trutta macrostigma (Dumeril, 1858) (Osteichthyes: Salmonidae)`nın farklı dokularındaki (kas, karaciğer ve gonat) yağ asiti kompozisyonlarının mevsimsel değişimi

Abstract

Bu çalışmada, dişi ve erkek Kırmızı benekli alabalık, Salmo trutta macrostigma'nın kas,karaciğer ve gonatlarının total lipit ve total lipit ile fosfolipit ve triaçilgliserol fraksiyonundakiyağ asiti bileşiminin, eşeye ve mevsime bağlı değişimleri araştırılmıştır. Balık örnekleri MunzurNehri'nden kasım 2009 - ekim 2010 tarihlerinde ikişer aylık periyotlarla alınmıştırS. t. macrostigma'nın total lipit içeriği yıl içinde dişilerin kas dokusunda % 1.44-1.90,erkeklerin kas dokusunda % 1.07-2.45, dişilerin karaciğerinde % 2.62-5.60, erkeklerinkaraciğerinde %3.0-4.64, dişilerin gonadında % 2.90-5.31, erkeklerin gonadında % 2.88-4.12arasında değişmiştir. Kırmızı renkli alabalığın karaciğer dokusunun, kas ve gonatlardan dahafazla lipit içerdiği belirlenmiştir. S. t. macrostigma'nın dokularındaki total lipit miktarı; üremezamanı, sıcaklık ve mevsime bağlı olarak değişmiştirBalıkların, kas, karaciğer ve gonatlarındaki total lipit ile fosfolipit ve triaçilgliserolfraksiyonlarındaki yağ asiti içerikleri; yağ asiti standartları kullanılarak, gaz kromatografi ilebelirlenmiştir.Çalışmada, ?SFA, ?MUFA ve ?PUFA düzeylerinin her iki eşey arasında ve balığınfarklı dokuları arasında değiştiği belirlenmiştir. Dişi ve erkek bireylerin dokularından ekstrakteedilen total lipitlerde SFA % 26.23- 44.13, MUFA % 17.42-37.48 arasında değişmiştir.Dokuların total lipitinde PUFA yüzdesi, % 23.98-52.34 arasında bulunmuştur. Balıkdokularında da genel olarak ?PUFA oranı, her iki eşeyde de ?SFA ve ?MUFA lardan dahafazla bulunmuştur.Tüm mevsimlerde, balık yağındaki total lipit, fosfolipit ve triaçilgliserolfraksiyonlarındaki ?SFA, ?MUFA ve ?PUFA dağılımları farklı bulunmuştur. Triaçilgliserol(TAG), fosfolipite (PL) oranla daha az oranda ?PUFA, daha fazla oranda ?MUFA ve ?SFA;TAG ile karşılaştırıldığında PL daha fazla oranda ?PUFA ve daha az oranda ?MUFA ve ?SFAiçermiştir.Her mevsimde S. t. macrostigma dokularındaki temel bileşenler total lipitte, SFA içinde16:0 (%17.25 - 31.86), MUFA'lar içinde 18:1n-9 (%13.87 - 26.80), PUFA içinde 22:6n-3(%6.43 - 24.35) ve 20:5n-3 (% 5.06 ? 13.08), TAG'da, SFA içinde 16:0 (%16.49 - 40.66),MUFA'lar içinde 18:1n-9 (%18.76 - 36.42), PUFA içinde 18:2n-6 (%3.40 ? 29.10), 18:3n-3(%1.36 ? 11.80), 22:6n-3 (%1.53 - 22.38) ve 20:5n-3 (%1 ? 10.19),PL'de , SFA içinde 16:0(%20.76 - 41.90), MUFA'lar içinde 18:1n-9 (% 8.44 - 27.28), PUFA içinde 22:6n-3 (7.29 -28.78) ve 20:5n-3 (4.82 ? 15.01) tür.Triaçilgliseroller, yüksek oranda ?MUFA, ?SFA,14:0, 16:1n-7, 18:2n-6 18:3n-3 yağasitlerini içerirken, fosfolipitler ise yüksek miktarda ?PUFA, 20:4n-6, 20:5n-3, 22:5n-3, 22:6n-3ve SFA'lar içinde16:0 ve 18:0 içermiştir.Genel olarak, 16:0 oranı her iki eşeyin PL fraksiyonunda TAG'dakinden daha fazlasaptanmıştır. Her iki eşeyin kas, karaciğer ve gonat dokusu PL ve TAG fraksiyonunda 16:0oranı % 20.76 - 41.90 ve %16.49- 40.66 arasında değişmiştir.Her iki eşeyin kas, karaciğer ve gonat dokularından eksrakte edilen total lipit ve her ikifraksiyonda 18:2n-6 oranının diğer aylarla karşılaştırıldığında eylülde yüksek olduğubulunmuştur.Çalışmada, çalışılan balığın her iki eşeyinin total lipitlerinde n-3/n-6 oranı; kasta 2.79 -5.79, karaciğerde 2.73-4.82, gonatta 1.86 - 4.33 aralığında tespit edilmiştirElde edilen sonuçlar, S. t. Macrostigma'nın çoklu doymamış yağ asitleri bakımındanzengin olduğunu ve özellikle ?-3 serisi yağ asitlerinden eikosapentaenoik ve dokosaheksaenikasitlerinin mükemmel bir kaynağı olduğu ve yağ asitleri bakımından insan tüketimi için değerlibir besin kaynağı olabildiğini göstermektedir.

In this study, the sexual and seasonal variations in total lipid and fatty acid compositionof total lipid, phospholipid and triacylglycerol fractions in muscle, liver and gonads of male andfemale red - spotted trout Salmo trutta macrostigma was investigated. Fish samples have beencaught from the Munzur River in two-month periods between november 2009 and september2010.The total lipid content varied seasonally from 1.44 % to 1.90 % in female muscle, 1.07% to 2.45 % in male muscle, 2.62 % to 5.60 % in female liver, 3 % to 4.64 % in male liver, 2.90% to 5.31 % in female gonad, 2.88 % to 4.12 % in male gonad of wet weight for S. t.macrostigma. It was determined that liver tissue contained higher percentages of total lipid thanmuscle and gonad tissues of S. t. macrostigma The total lipid amount in tissues of S. t.macrostigma was influenced by reproduction period, temperature and season.Fatty acid compositions of total lipid, phospholipid and triacylglycerol fractions havebeen determined in muscle, liver and gonad tissues of fishes by gas chromatography using amixture of fatty acid standards.The present study revealed that ?SFA, ?MUFA, and ?PUFA levels varied among bothsexes and different tissues of the fish. The ?SFA and ?MUFA percentages of the total lipidextracted from tissues of the both sexes ranged from 26.23 % to 44.13 % and from 17.42 % to37.48 %, respectively. The ?PUFA percentages of the total lipid in tissues was found between23.98 % to52.34 % .Generally, ?PUFA percentages of the total lipid in fish tissues were foundhigher than ?SFA and ?MUFA of both sexesThe distributions of ?SFA, ?MUFA and ?PUFA proportions were found differentamong total lipid, phospholipid and triacylglycerol fractions from lipids in tissues of fish in allseasons. Triaçilgliserol contained a lower proportion of ?PUFA and a higher proportion of?MUFA and ?SFA than PL while PL contained higher proportion of ?PUFA than proportion of?MUFA and ?SFA compared to TAG.The main constituents were C16:0 (17.25 - 31.86 %) among SFA, C18:1n-9 (13.87 -26.80 %) among MUFA, 22:6n-3 (6.43 - 24.35 %) and 20:5n-3 (5.06 ? 13.08%) among PUFAin the total lipid. Palmitic acid (16.49 - 40.66 %) among SFA, and C18:1n-9 (18.76 - 36.42 %)among MUFA, 18:2n-6 (3.40 ? 29.10%), 18:3n-3(1.36 ? 11.80%), 22:6n-3 (1.53 - 22.38 %) and20:5n-3 (1 ? 10.19%) among PUFA in TAG. Palmitic acid (20.76 - 41.90 %) among SFA,C18:1n-9 (8.44 - 27.28 %) among MUFA, 22:6n-3 (7.29 - 28.78 %) and 20:5n-3 (4.82 ? 15.01)among PUFA in PL extracted from tissues of S. t. macrostigma in all seasons.Triacylglycerols were characterized by a high content of ?MUFA, ?SFA, fatty acidsuch as 14:0, 16:1n-7, 18:2n-6 and 18:3n-3; whereas phospholipids contained a large quantity of?PUFA, mainly, 20:4n-6, 20:5n-3, 22:5n-3, 22:6n-3 and 16:0 and 18:0 among SFAs.Generally, 16:0 percentages of the PL in fish tissues were found higher than TAG ofboth sexes.The 16:0 percentages of PL and TAG fractions in muscle, liver and gonad tissues ofthe both sexes ranged from 20.76% to 41.90 % and 16.49% to 40.66 %.It was found that the percentage of 18:2n-6 in the total lipid and both fractionsextracted from muscle, liver and gonad of both sexes was higher in september than to othermonths.In this study, the n-3/n-6 ratio was determined to range from 2.79 to 5.79, for dorsalmuscle, 2.73 to 4.82 for liver and 1.86 to 4.33 for gonads in total lipids in both sexes of studiedfish.The results indicated that S. t. macrostigma were excellent sources of polyunsaturatedfatty acids with very high levels of ?-3 fatty acids, especially eicosapentaenoic anddocosahexaenoic acids and it may be a valuable food source for human consumption in terms offatty acids.