Yezidiler üzerine sosyo-arkeolojik inceleme

Abstract

Senkretist (Bağdaştırmacı) bir din olarak görülen Yezidiliğin kelime kökeni,?Allah yolunda gidenlerin inancı? anlamına gelen ?Ezidiyati?dir.Sabiilik, Zerdüştlük, Mithraizm, Maniheizm gibi eski inançların üzerine inşaedilen ve onların ardılı olduğu düşünülen bir topluluktur. Yezidiler, Melek Tavus?unseçilmiş halkı olduğunu kabul eder, bu yüzden Yezidiliğe girmek söz konusu değildir.Yezidi dini her ne kadar 12. yüzyılda yaşamış olan Şeyh Adi ile başlatılırsa da buinancın kökeni daha da gerilere uzanmaktadır.Osmanlı döneminde dini inançlarından dolayı katliamlarla karşı karşıya kalanYezidiler?in bir kısmı Osmanlı-Rus Savaşı sırasında Kafkaslar?a göç etmişlerdir.Günümüzde Türkiye?de yaşayan Yezidi nüfusun çoğu Avrupa?da yaşamaktadır.Yezidiler?de, eski dönemlerde eğitim hakkı toplumda sadece ruhban sınıfınaverilmesine rağmen, günümüzde isteyen herkes eğitim alabilmektedir. Toplumda kastsistemini andıran hiyerarşik bir örgütlenme söz konusudur.Yezidiler, evreni, melekleri ve Adem?i yaratan, fakat sonrasında pasif kalmayıtercih eden bir Tanrı anlayışını benimsemiştir. Bununla beraber Yezidiler, Tanrıtarafından kendisine dünyanın kontrolü verilen, itibarı yükseltilmiş ve tanrısalözelliklerle donatılmış Melek Tavus?a da iman eder ve ibadetlerini ona yaparlar.Kendilerini Melek Tavus?un seçilmiş halkı kabul ederler ve bu yüzden Yezidiliğegirmek söz konusu değildir. Yezidilik dini ile ilgili yasak ve kurallar iki kutsal kitaplarıolan Kitab el- Cilve ile Mushaf-ı Reş?te anlatılmıştır.Sözlü olarak aktarılan bir din olan Yezidilik?te, toplu ibadet edilen bir mekanyoktur. Günlük ibadetlerini bireysel olarak yapmalarına rağmen, ritüel ve bayramlaronlar için önemlidir. Yılın belli dönemlerinde, onlar için kutsal olan ve Musul?a 58kilometre uzaklığında olan Laleş Vadisi?ndeki Laleş Tapınağı?nda toplanmaktadırlar.

Yazidi origins of the word is ?ezidi? meaning of ? those who belief in God way?seen as a Senkretist religion. They are thought as a community built on the old beliefssuch as Mazdaism, Mithraizm Zoroastrianism, Manihaizm and to be successor of them..Although Yezidi religion stars with Sheikh Adi who lived 12 century, the origin of thisbelief reaches back to further.During the Ottoman era, because of their religious beliefs many Yezidi massacreexposed, a part of them migrated to the Caucasus. Today, Yezidi who are livinginTurkey most of the population living in Europe.İn the former period despite the rightto education in the community being given only to the clergy today anyone can betrained. Question is a hierarchical organization similar to the caste system.Yezidis have adopted a concept God who created universe, the angels and Adambut then preferred to remain passive. However Yezidis make worship and their faith toMelek Tavus, given him control over the world, reputation is equipped upgradedfeatures by God. Yezidi accept themselves as the people's elected Melek Tavus, andtherefore is not subject to enter the Yazidi belief. Yezidi religious and rules aredescribed of in the two holy books Kitab el- Cilve and Mushaf-ı Reş. Yezidi religiontransferred orally and there is not collective worship place.In spite of make their worship individualy, rituals and dolidays are important tothem. They have gathered at the Laleş Temple, in Laleş Valley 58 kilometers fromMosul, in the certain periods of the year.