El-Cezeri`nin hayatı ve `Terazili, Sürekli Çalan Flüt` adlı çalışması

Abstract

Bedi'ûz-Zaman Ebû'l İzz El Cezerî; M. 1153-1233 (548-630) yılları arasında yukarı Mezopotamya'nın Cezire (Cizre) bölgesinde Diyarbakır Sultanı emrinde yaşamış, su robotları ve mekanik parçalarla çalışan başka makineler tasarlamış ve bunları günlük hayata geçirmiş dâhi bir bilim insanıdır. Bu çalışmada; El Cezeri'nin kısaca hayat hikâyesine yer verildikten sonra, yaptığı önemli çalışmalar kısaca özetlenmiş ve özellikle ?Terazili, Sürekli Çalan Bir Flüt? adlı çalışmasına ayrıntılarına inilerek yer verilmiştir. Bunun için, bugüne değin El Cezeri hakkında yayımlanmış literatür ve kendi kitabının Türkçe tercümesinden yararlanılmıştır. Bu çalışmadan amaç; çağımızdan yüzyıllar önce yaşamış yöremizin bu değerli bilim insanını günümüz bilim insanına tanıtmaktır. Böylece günümüz bilim insanları için suyun enerjisinden direkt olarak yararlanılarak farklı tasarım ve mekanik sistemlerin üretilmesinde yeni ufuklar açılması sağlanmış olacaktır.Anahtar Kelimeler: El Cezeri, Eb'ül İzz, Terazili Sürekli Çalan Flüt, Sibernetik, Robotik, Otomat, Su Saatleri.

Al Jazari was born in 1153, in Cezire located in North Mesopotamia Area, had lived in Diyarbakir and died in 1233 in Diyarbakir. He was an extraordinary scientist designed water controlled robots and water machines working by just water and some mechanical instruments. The goal of this study is to present Bedi?ûz-Zaman Ebû?l İzz El Cezerî (Al Jazari) with all aspects of him and especially to give detailed knowledge about one of well known his instrument called ?Perpetual Flute?. So, in this work first, the life story of Al Jazari?s presented. Then, the literature on his life is presented. Third, his works are abstracted. In the next part, the most important and well known works of Al Jazari are mentioned. Later special work of Al Jazari called ?Perpetual Flute? is examined with its details. Finally the study is concluded. As a result, Al Jazari is reintroduced for today?s scientists who interest in water energy; designing different mechanical systems based on water power, cybernetics, robotic system, etc.Key Words: Al-Jazari, Eb?ul Izz, Perpetual Flute, Sibernetic, Robotic, Automat, Water Clocks.