Güneydoğu Anadolu bölgesindeki hidrokarbon (petrol,bitüm) sızıntılarında uygulanan jeokimyasal analiz yöntemlerinin yorumlanması ve hidrokarbon sızıntılarındaki metal analizleri

Abstract

Bu çalışmada Güneydoğu Anadolu Bölgesindeki 8 ilden (Adıyaman, Batman, Diyarbakır, Hatay, Kilis, Mardin, Siirt, Şırnak) alınan 20 adet katı sızıntı örneklerinde, İndüktif Olarak Eşlenmiş Plazma Emisyon Spektroskopisi (ICP-OES), İnfrared Spektroskopisi (IR), Ultraviyole Spektroskopisi (UV),Elektron Spin Rezonans (ESR) Analizi, TOC ve Rock Eval Piroliz Analizi, İnce Tabaka Kromotografisi, Özütleme Analizi, Kolon Kromotografisi analizleri, Gaz Kromatografi (GC), Gaz Kromatografi-Kütle Spektrometre analizi (GC-MS), Duraylı Karbon İzotop analizleri (GC-IRMS) yapılmıştır. Yapılan incelemeler ve analizler sonucu örneklerin TOC ve Rock Eval Piroliz Analizi sonuçlarına bakılarak kaynak kaya potansiyeline sahip olduğu görülmüştür. GC ve GC-MS analizlerinden elde edilen sonuçlarda kromatogramlarda hidrokarbonların genel dağılımı, organik madde tipini, olgunlaşma ve çökelme ortamı ile ilgili bilgiler elde edilmiştir. Elde edilen sonuçlar ışığında söz konusu örneklerin bulunduğu jeolojik ortamların Petrol/Bitüm mekanizmaları, bunların kaynak kaya korelasyonları, oluşum ve göç mekanizmaları ortaya konmaya çalışılmıştır. İndüktif Olarak Eşlenmiş Plazma Emisyon Spektroskopisi (ICP-OES) analiziyle Fe, Al, Mn, Zn, B, Pb, Ni, Hg, Cu metalleri tespit edilmiştir. Metal değer aralıkları Earth's Clarke değerleri, Swaine' nün (1990) dünya bitümlü şeyl değerleri ve Palmer (2004) Türkiye için bitümlü şeyldeğerleri ile karşılaştırılarak bu değerlerin kabul edilen aralıklarda olup olmadığı belirlenmiştir. Analiz sonuçlarına göre Fe, Al, Ni, Mn, B metallerinin miktarları sınır değerlerinden yüksek çıkmıştır. Elde edilen bu sonuçlar ışığında bu sızıntıların bulunduğu toprak, bitki, hayvan ve insan sağlığına verdiği zararları minimuma indirmek için alınıcak önlemler belirlenmiştir. İnfrared ve ESR Spektroskopileri kullanılarak bu örnekler karakterize edilmiştir. Böylece sızıntı kirliliği ve kirletici kaynakların etkisi ölçülüp türleritanımlarakkarakterize edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Hidrokarbon Sızıntısı, Çevre Kirliliği, Metaller, Yapı Karakteriz, Kaynak kaya, ESR, IR.

Thiswork, under the Southeastern Anatolia Region provinces (Adiyaman,Batman, Diyarbakir, Hatay, Kilis, Mardin, Siirt, Şırnak) times the leakage of 20 samples taken from TUBITAK Marmara Research Center, TPAO General Directorate Research Group, Atomic Energy Authority and the Dicle University, Science and Training Faculty Inductive Coupled Plasma Emission Spectroscopy (ICP-OES), İnfrared spectroscopy (IR), ultraviole tspectroscopy (UV), electron spin resonanc (ESR) Analysis, Analysis of TOC and Rock Eval pyrolysis, Thin Layer Chromatography, Extraction Analysis Chromatography Columns analysis, Gaschromatography (GC), Gas Chromatography-Mass Spectrometry Analysis (GC-MS), Stable Carbon İsotope Analysis (GC-IRMS) was performed. As a result of these investigation sandanalyzes of samples by looking at the results of TOC and RockEval pyrolysis analysiswasfound to have source rock potential. Results obtained by GC and GC-MS analyzes choromotograms overall distribution of hydrocarbons, organic matter type, depositional environment, and information about them aturation have been obtained.The results obtainedin the light of Geological environments such examples Oil /Bitumen mechanisms, their source rock correlations, formationand migration mechanisms have been put forth. Inductive Coupled Plasma Emission Spectroscopy (ICP-OES) analyses of Fe, Al, Mn, Zn, W, Pb, Ni, Hg, Cu metals have been identified. Metal Earth's Clarke values of the ranges of values, Swaine's (1990) World oil shale values and Palmer (2004) Turkey by comparing these values with the valuesadopted for the oil shale intervalsis determined whetheror not. These metals through the Fe,Al, V, Zn, Mn value senlightening the size ofthe Environmental damage of these metals has been out of high. In addition, determined by ICP-OES analysis of these metals supported with the ESR analysis. Infrared Spectroscopy (IR), or by these examples have been characterized. Thus, tomeasure the impact of leakage of resources and types of pollution and contaminants have been able to identify.Keywords: Hydrocarbon Leak, Environmental Pollution, Metals, Building Character, Source rock, ESR, IR.