Diyarbakır koşullarında bazı yabancı kökenli buğday çeşitlerinin uyum yeteneklerinin ve kalite özelliklerinin belirlenmesi.

Abstract

Buğday dünyada ve ülkemizde gerek ekiliş, gerekse üretim bakımından ilk sıralarda yer alan ve insan besini olması yanında, hayvan beslenmesinde de kullanılan önemli bir kültür bitkisidir. Buğdayın adaptasyon sınırının genişliği, üretim, taşıma, depolama ve işleme kolaylığı ve ekmek olma kabiliyetinden dolayı, birçok ülkede üretimin artırılması çalışmaları hızlandırılmıştır. Hızla artan nüfusun, parçalanan ve azalan tarım alanlarından elde edilen üretimle yeterli ve dengeli beslenmesi, her geçen gün daha da zorlaşmaktadır. Bu nedenle artan besin ihtiyaçlarının karşılanmasında, bölge ekolojik koşullarına iyi uyum gösteren, verim ve kalite özellikleri iyi olan genotiplerin belirlenmesi büyük önem taşımaktadır.Bu çalışmada 5 farklı yabancı kökenli ekmeklik buğday çeşidi ile 1 adet bölgede yaygın olarak yetiştiriciliği yapılan standart ekmeklik buğday çeşidinin Diyarbakır kuru koşullarında fiziksel, kimyasal ve teknolojik özellikleri belirlenerek verim ve kalite yönünden bölge koşullarına uyum kabiliyetleri ortaya konulmuş ve bölgenin standart çeşidiyle karşılaştırmalar yapılmıştır. Araştırma sonucunda Adana-99 çeşidinin yüksek bitki boyu (93.8 cm), yüksek başak uzunluğu (9.43 cm) ve yüksek birim alan tane verimi göstermesi (537.3 kg/da); fakat hasat tarihinde yüksek tane nemi içermesi (% 8.36) ve düşük protein oranına sahip olması (%10.52) Adana-99 çeşidinin her ne kadar verim yönünden tatmin edici olsa da kalite yönünden tatminkar olmadığı sonucuna varılmıştır.Yabancı kökenli Tigre çeşidinin; yüksek hektolitre ağırlığına sahip olduğu (84.49 kg), erkenci (143 gün), düşük kardeşlenme potansiyeli(1.93 adet/bitki) gösterdiği, yüksek bitki tane verimine sahip olmasının yanında (3.30 g) yüksek sertlik değeri (175.66) gösterdiği bulunmuştur.Kimyasal ve teknolojik kalite özellikleri yönünden protein oranı (%15.89), yaş gluten değeri (%35.36) ve sedimentasyon değeri (50.4 ml) bakımından diğer çeşitlere üstünlük sağlayan, düşük nişasta oranı göstermesi (%64.16) ve ayrıca yüksek başakta tane sayısı (45.06) bakımından Skerzo çeşidinin bölgede ümitvar olduğu sonucuna varılmıştır.

Wheat, which ranks first in terms of both cultivation and production in the world and our country to human food as well as a significant cultivar used in animal feeding. Wheat border and adaptation, production, transportation, storage and processing due to its ability to ease and bread in many countries, has accelerated the process of increasing production. Rapid population growth, the resulting fragmented and declining agricultural production areas, adequate and balanced nutrition, it becomes more difficult with each passing day. Therefore, to meet the growing nutritional needs, well adapted to ecological conditions of the region, having high yield and quality characteristics is of great importance to determine the genotypesIn this study, physical, chemical and technological properties of five different foreign origin varieties of bread wheat and a standard bread wheat cultivar commonly grown in the Southeastern Anatolia Region, determining their ability to adapt to the region in terms of the yield and quality in dry conditions of Diyarbakır and comparisons were made of the region the standard varieties.As a result of research, higher plant height (93.8 cm), spike length (9:43 cm) and grain yield per unit area (537.3 kg / ha), but high grain moisture at harvest (8.36%) and low protein content (10.52%) of Adana-99 cultivar, although was concluded satisfactory in terms of grain yield but in terms of quality is not satisfactory Tigre variety of foreign origin, it was found that have high hectolitre weight (84.49 kg), early (143 days), low tillering potential (1.93 unit / plant), high plant grain yield (3.30 g), high hardness value (175.66).In terms of chemical and technological properties of the protein rate (15.89%), wet gluten value (35.36%) and sedimentation value (50.4 ml), which is superior to other cultivars, showing low starch content (64.16%) and also the highest number of grains per spike (45.06) of Skerzo cultivar was concluded that in terms of promising varieties in the region.