Hipoglisemik olarak kullanılan bazı bitki türlerinin antioksidant ve antidiabetik aktivitelerinin araştırılması

Abstract

Diabetes mellitus (DM) hatalı glukoz homestazisinden kaynaklanan çok önemli bir kronik hastalıktır. Dünya Sağlık Örgütünün (WHO) yaptığı bir açıklamaya göre Dünya çapında 171 milyon diyabetli insan vardır. Bu sayı 2030 yılında iki katından fazla olacaktır. Her yıl yaklaşık 3.2 milyon insan diyabet ve onun komplikasayonlarından hayatını kaybetmektedir ve bu her bir dakikada 6 ölüm demektir.Bu tez çalışmasında halk arasında hipoglisemik olarak kullanılan Juglans regia (ceviz yaprağı), Teucrium polium (acıyavşan, meryemhort), Piperis longum (darıfülfül), Rheum ribes (uçkun ,ışgın), Apium graveolens (kereviz tohumu), Artemissia absinthium (acı pelin otu), Cuscuta babylonica (mardin küşütü), Artemissia millefolium (civanperçemi) bitkilerinin etenol:su ekstraktlarının antioksidant ve antidiyabetik etkileri incelendi. Her bitki ekstraktının toplam fenolik, flavonid ve antioksidant aktiviteleri incelendiğinde fenolik ve flavonoid miktarları ile toplam antioksidant aktivitenin J. regia, T. polium, R. ribes, C. babylonica, A. graveolens, A. millefolium, P. longum, A. absinthium sıralamasıyla arttığı bulundu. Diyabette okdidatif stresin artmasıyla serbest radikallerin miktarında artış meydana gelmektedir. Bundan dolayı bu çalışmada öncelikli bitkilerin serbest radikalleri söndürme etkileri araştırıldı. Bu amaçla bitki ekstraktlarının hidroksi radikali gibi reaktif oksijen türlerini, DPPH (1,1-difenil-2-pikril-hidrazil), ve ABTS (2,2'-azinobis-(3-etilbenzoditiazolin-6-sülfonik asit) gibi sentetik radikalleri söndürme etkileriyle beraber lipid peroksidasyonu, DNA ve protein oksidasyonu üzerine etkileri de incelendi. Ayrıca J. regia ve T. polium bitkilerinin antidiabetik etkileri araştırıldı. Bu amaçla yapılan çalışmada bitki ektraktlarının BSA-glukoz model sisteminde glikasyon ürünleri olan AGE'ler üzerine inhibe edici özellikleri ve karbohidrat sindiriminde görev alan -amilaz ve -glukozidaza karşı inhibisyon etkileri araştırıldı. Sonuç olarak J.regia ve T.polium bitkilerinin etanol:su ektraktlarının hem reaktif oksijen türlerini, lipid peroksidasyonunu, DNA ve protein oksidasyonunu inhibe ederek gösterdikleri antioksidant etki hem de AGE ürünlerini ve -amilaz ve -glukozidaz enzimleri üzerine inhibisyon etkileri ile diyabet tedavisinde etkili olabilecekleri saptandı.Anahtar Kelimeler: Antioksidant, Antidiabetik, Diabetes Melitus, AGE, Juglans regia, Teuricum polium

Diabetes mellitus (DM) is a very important disease initially characterized by disturbance in glucose homeostasis balance. There are 171 million people in worldwide with diabetes. This number will be more than double in 2030. Each year approximately 3.2 million people die due to diabetes and its complications. It means that six deaths every minutes.In this thesis, the antioxidant and antidiabetic effects of ethanol:water extracts of plants, which are used traditionally to treat diabetes, Juglans regia, Teucrium polium, Piperis longum, Rheum ribes, Apium graveolens, Artemissia absinthium, Cuscuta babylonica and Artemissia millefolium were investigated. These plants are used by local herbalists to ameliorate diabetes complications. When total phenolics, flavonoids and antioxidant activities of each plant extract are examined, it was found that the quantities total phenolics, flavonoids and antioxidant activities increase by the order of J. regia, T. polium, R. ribes, C. babylonica, A. graveolens, A. millefolium, P. longum and A. absinthium. Diabetes induce oxidative stres, which increases free radical production. Therefore, because of free radicals levels are high in diabetes mellitus, in the present study, our first aim was to investigate the radical scavenging activities of plant extracts. For this purpose, the radical scavenging activities of plant extracts on reactive oxygen species such as hydroxyl radical, and synthetic types such as DPPH and ABTS radicals were examined. The protective ability of plant extract against lipid peroxidation, DNA and protein oxidation were also investigated. We also investigated of antidiabetic effects of J. regia and T. polium extracts. For this purpose, an in vitro BSA-glucose model system was used to evaluate glycation reaction. The inhibition activities of J. regia and T. polium extracts on advanced glycation end products formation were examined.-Amylase and -glucosidase are key enzymes involved in the digestion of carbohydrates. Therefore, -amylase and -glucosidase enzyme inhibitory effects of J. regia and T. polium extracts were also studied. Consequently, it was found that the ethanol:water extracts of J.regia and T.polium have inhibated reactive oxygen species, lipid peroxidation, DNA and protein oxidation and also both AGE products and -amylase and -glucosidase enzymes respectively. Therefore, they can be effective in the treatment of diabetes.Keywords: Antioxidant, Antidiabetic, Diabetes Mellitus, AGE, Juglans regia, Teuricum polium