Bingöl ili merkez ilçesi Yelesen-Dikme köyleri meralarının farklı yöney ve yükseltilerindeki bitki tür ve kompozisyonları ile ot verim ve kalitelerinin belirlenmesi

Abstract

Bu araştırma; Bingöl ili merkez ilçesi Yelesen-Dikme köyleri meralarının dört farklı yöneyinin ve her yöneye ait üç farklı yükseltinin verim ve kalite açısından birbirleriyle karşılaştırılması amacıyla yürütülmüştür. Araştırmada 29 bitki familyasının 96 farklı cinsinden 155 bitki taksonu tespit edilmiştir. En fazla tür zenginliğine 90 adet ile kuzey yöneyi ve 102 adet ile üçüncü yükseltiler (1704 m) sahip olmuştur. Araştırma sonuçları; mera alanının %68.19'nun bitki ile kaplı olduğunu, kaplama alanına göre botanik kompozisyonun %17.39'unu buğdaygiller, %21.09'unu baklagiller ve %61.52'sini diğer familya bitkilerinin oluşturduğunu, buğdaygillerin en fazla kuzey (%23.06) yöneyinde ve üçüncü yükseltilerde (%21.61), baklagillerin en fazla güney (%27.43) yöneyinde ve ikinci yükseltilerde (%26.61), diğer familya bitkilerinin en fazla doğu (%68.95) yöneyinde ve birinci yükseltilerde (%67.28) olduğunu göstermiştir. Merada en yaygın türlerin yöneyler için; Astragalus gummifer (%17.56), Plantago lanceolata (%10.51), Hordeum bulbosum (%9.58) olduğu, yükseltiler için; Astragalus gummifer (%18.06), Plantago lanceolata (%12.69) ve Eremurus spectabilis (%9.49) olduğu tespit edilmiştir. Merada yer alan bitkilerin boyları 6.61-9.82 cm arasında değişim göstermiştir. En yüksek bitki boyunu batı yöneyi (9.82 cm) ve birinci yükseltiler (1992 m) vermiştir. En iyi mera kalite derecesini 3.41 ile kuzey yöneyi ve 3.84 ile üçüncü yükseltiler vermiş ve mera durumu zayıf olarak belirlenmiştir. En yüksek benzerlik oranı %51.91 ile kuzey-batı yöneyleri ve %47.18 ile ikinci ve üçüncü yükseltiler arasında bulunmuştur.Meranın yaş ot verimi ortalama 546.64 kg/da olarak bulunmuş, en yüksek yaş ot verimi güney yöneyinden (570.50 kg/da) ve ikinci yükseltilerden (561.12 kg/da) elde edilmiştir. Meranın kuru ot verimi ortalama 143.54 kg/da olarak bulunmuş, en yüksek kuru ot verimi doğu yöneyinden (152.80 kg/da) ve ikinci yükseltilerden (167.76 kg/da) elde edilmiştir. Ağırlığa göre botanik kompozisyonda buğdaygillerin oranı %20.60, baklagillerin oranı %21.85 ve diğer familya bitkileri oranı da %57.55 olarak bulunmuştur. Otlatma kapasitesi 41.01 BBHB olarak bulunmuştur. Kuru otta; ham protein oranları %17.11-19.83, ham protein verimleri 23.75-26.15 kg/da, ADF oranları %35.31-%37.20, NDF oranları %50.19-%54.96, SKM oranları %59.92-%61.39, KMT oranları %2.25-%2.45, NYD değerleri 105.59-117.78, fosfor oranları %0.27-%0.34, potasyum oranları %1.82-%2.11, kalsiyum oranları %1.46-%1.71 ve magnezyum oranlarının da %0.36-%0.43 arasında değişim gösterdiği tespit edilmiştir.

This study was conducted to compare different aspects and altitudes of a pasture land in Yelesen-Dikme villages, center-Bingol, for hay yield and quality. In the study, the vegetations of the pastures were determined as being 155 plant species of 96 genus from 29 plant families. The pasture in the western aspect with 90 plant species and third altitudes with 102 plant species were richest one in the number of plant species. Results of the study showed that mean plant cover of the range vegetations was 68.19%. Percentages of grasses, legumes and other family plants in the total coverage were 17.39%, 21.09% and 61.52% respectively. The highest percentage of grasses was determined in the north aspect and third altitudes, the highest percentage of legumes was in the south aspect and second altitudes and the highest percentage of other family plants was dominant in the east aspect and first altitudes. The most frequent plants encountered in the range vegetation for aspect were Astragalus gummifer (17.56%), Plantago lanceolata (10.51%) and Hordeum bulbosum (9.58%), for altitudes Astragalus gummifer (18.06%), Plantago lanceolata (12.69%) and Eremurus spectabilis (9.49%). The plant height varied between 6.61% and 9.92% depending on the aspect and altitudes. The highest plant height was determined in the west aspect (9.82 cm) and firs altitudes (1992 m). The best quality scores of the pastures it was determined in the north aspect (3.41) and the third altitudes (3.84). Pasture condition class found `poor`. The highest community similarity coefficients were determined between west-east (51.91%) and second-third altitudes (47.18%). The mean green herbage yield and hay yield were determined 546.64 kg/da and 143.54 kg/da. The highest green herbage yield was determined in the south aspect (570.50 kg/da) and second altitudes (561.12 kg/da). The highest hay yield was determined in the east aspect (152.80 kg/da) and second altitudes (167.76 kg/da) to. Percent contributions of grasses, legumes and other family plants of the hay yield were 20.60%, 21.85% and 57.55% respectively. Grazing capacities of the pasture found 41.01 BBHB. According to results of the study, crude protein was ranged from 17.11% to 19.83%, crude protein yield from 23.75 kg/da to 26.15 kg/da, acid detergent fiber (ADF) ratios from 35.31% to 37.20%, neutral detergent fiber (NDF) ratios from 50.19% to 54.96%, digestible dry matter (DDM) values from 59.92% to 61.39%, dry matter intake (DMI) values from 2.25% to 2.45%, relative feed value (RFV) values from 105.59 to 117.78, phosphor (P) values from 0.27% to 0.34%, potassium (K) values from 1.82% to 2.11%, calcium (Ca) values from 1.46% to 1.71% and magnesium (Mg) values from 0.36% to 0.43%.