Türk romanında dinler ve inançlar (1924-1928)

Abstract

İstiklâl Savaşı'nın hemen ardından kurulan yeni devlet düzeni ile birlikte kültür, sanat ve edebiyat dünyası da yeni bir mecraya yönelmeye başlamıştır. Ancak yazılı tarihimizin hemen her aşamasında olduğu gibi bu geçiş döneminde de din ve inanç eksenli unsurlar edebî eserlerde yer bulmuştur. Bu tezde 1924-1928 yılları arasında kaleme alınmış seksen romanda geçen ?din ve inanış? ile ilgili örnekler tek tek incelenmiş; değerlendirme ve mukayeselerle din ve inanışların o dönem Türk romanındaki görüntüsü tespit edilmeye çalışılmıştır. Ayrıca İslam dininin kaideleri, peygamberler ve kutsal kitapların yanı sıra semavi olan diğer dinler, semavi olmayan dinler, mitolojik inanışlar ve halk arasında gelenek halini almış inanışlara da değinilmiştir. Ele alınan romanlardan yola çıkarak Osmanlı Devleti yıkıldıktan sonra siyasi, ekonomik ve kültürel alanda yeni devlet sisteminin etkileri hemen hissedildiği ve o dönemde kaleme alınan eserlerin birçoğunda Cumhuriyet?in ilanını müteakiben kabul edilen inkılâpların etkilerinin görüldüğü tespit edilmiştir. Yeni ve farklı bir yaşam vizyonunu esas alan söz konusu değişimler bazı eserler aracılığıyla halka anlatılmaya çalışılmıştır. Bunlar yapılırken Osmanlı?dan kalan dini bazı uygulamaların eleştirildiği de gözlemlenmiştir. İncelenen dönemde kaleme alınmış bazı macera romanlarında da kimi karakter ve tiplerin Türkiye dışında gittikleri yerlere kendi kültür ve inanışlarını götürdükleri tespitinden yola çıkarak tez çalışmamızda ilgili coğrafyalardaki din ve inanışlara da temas edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Edebiyat, Roman, Din ve İnanış, İstiklal Savaşı, Cumhuriyet Dönemi.

By the new government that has been established just after the War of Independence, world of culture, art and literature started to face a new course. But in this transition period such as the all degree of our written history, factors based religion and belief have taken part in literary works. In this thesis, samples about `religion? and `belief? in eighty novels that had been written between 1924-1928 have been researched one by one and by assesment and comparisons it has been tried to determine the display of religion and belief in Turkish novel of that time. In addition it has been also mentioned the principles of Islamic, besides prophets and scriptures also other divine religions, superstitious religions, mythological beliefs and beliefs that are thought to be tradition in public.Based on these mentioned novels, it has been determined that after the destruction of Ottoman Empire, effects of new public system have been felt in political, cultural and economical fields and effects of revolutions accepted after the proclamation of the republic have been seen in most of the work written in that period.Mentioned changes that based on new and different life vision have been tried to tell people via some works. In the meantime it has been observed that some of religious implementations remainder of Ottoman have been criticised.Based on the determination of that in some of adventure novels written in researched period some characters and specimen took away their own culture and beliefs when thay were out of Turkey, in the thesis it has been also mentioned religions and beliefs in relevant geographies.Key Words: Literature, Novel, Religion and Beliefs, War of Independence, Republic Period.