Göçebelikten kent hayatına geçiş: Siirt Dudêran aşireti örneği

Abstract

Bu tez çalışması, göçebe yaşam tarzından kent hayatına geçen Koçerlerin kentle bütünleşme sürecini irdelemeyi amaçlayan bir çalışmadır. Göçebelik, temel ekonomik faaliyeti hayvancılık olan ve bir mekâna bağlı kalmayıp, hareketliliği esas alan bir yaşam tarzıdır. Aşiret ise akrabalığa dayanan büyük bir sosyal örgütlenme biçimidir. Koçer aşiret göçebe yaşam tarzını benimseyen ve hayvancılık ile geçimini sağlayan akrabalığa dayalı topluluktur. Dudêran aşireti üzerinde yapılan bu araştırma Koçerlerin sosyo-kültürel, sosyo-ekonomik ve sosyo-politik tutumlarını belirleyerek kente geçiş sürecini ortaya koymaktadır. Koçerlerin kentleşmesi üzerine yapılan bu çalışma teorik ve uygulamalı olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır. Çalışmanın birinci bölümünde teorik olarak göçebe, göçebelik, kent, kentleşme, kentlileşme, aşiret, aidiyet duygusu, liderlik ve aşiretin alt birimlerini oluşturan kavramlar Koçer bir aşiretin kent hayatına geçiş süreciyle bağlantılı olarak tartışılmaktadır. Çalışmanın uygulama bölümünde Dudêran aşireti üyelerine yönelik anket çalışması yapılmıştır. 200 anketin cevapları SPSS 15.0 programı ile analiz edilerek elde edilen sonuçlar tablolar ile görsel hale getirilmiştir. Ayrıca görüşme ve gözlem tekniği ile Koçerlerin kent hayatına geçiş sürecine yönelik önemli bulgular elde edilmiştir. Genel anlamda Koçerler, yerleşik hayata geçerken göçebe yaşam tarzlarını da kente taşımıştır. Göçebe ve kent yaşam biçimlerinin farklılıkları Koçerlerin zihin dünyalarını etkilemiştir. Bu bağlamda Koçerler ne içinde doğmuş olduğu ve tecrübe ettiği süreçleri yaşayabilmiş ne de kent yaşamına ayak uydurabilmiştir. Anahtar Kelimeler: Koçer, Aşiret, Dudêran, Göçebelik, Kentleşme.

This dissertation work is aimed to scrutinize the integration process of Koçers who moved into urban life from a nomadic life. Nomadism is a way of life whose basic economical activity is livestock and that is based on mobility, not belonging to a certain place. On the other hand, a tribe is a big social form of organization whose members are claimed to be relatives. Koçer-tribe is a community composed of relatives who adopt a nomadic lifestyle and whose livelihood come from livestock. This study that has been carried out on Dudêran tribe shows their transition process from a nomadic life to an urban life by defining their socio-cultural, socio-economic and socio-politic attitudes. This study about the urbanization of Koçers consists of two parts: theory and application. In theory part; the concepts such as nomad, nomadic, the town, urbanization, to be urbanized, tribe, feeling of belonging, leadership and the units of a tribe are discussed in connection with the transition of a Koçer-tribe to urban life. In application part, a survey has been conducted on the members of Dudêran tribe. The answers of 200 questionnaires have been analyzed via SPSS 15.0 program and the outcomes have been visualized in tables. Furthermore, through interview and observation techniques significant data has been found about the transition of Koçers to urban life. Koçers have brought their nomadic lifestyle to the town when they have settled down. The differences between nomadic lifestyle and urban lifestyle have mentally effected Koçers. In this regard, neither they could live the life they were born in and experienced nor they could adopt the urban life truly. Key Words: Koçer, Tribe, Dudêran, Nomad(s), Urbanization.