Mervânî devletinin dış siyaseti

Abstract

Mervânîler (983-1085-86), en geniş sınırlara sahip olduğu dönem doğudan Van Gölü, batıdan Urfa, kuzeyden Muş, güneyden Musul'a kadar hüküm sürmüş bir Kürt hanedanıdır. Mervânî devleti, Bâd b. Dostık tarafından Büveyhîler ve Hamdanîlerle yapılan savaşlar sonucunda kurulmuştur. Mervânîlerin ikinci emiri Ebu Ali, devletin başına geçince dış siyasette değişikliğe giderek yumuşak güç olarak tabir edilen diplomasiye yönelmiş ve İlk pratik adımını da Hamdanîlerle var olan düşmanlığa son vererek atmıştır. Yine bu süreçte Ebu Ali, Bizanslılarla on yıllık bir barış imzalamıştır. Halefi olan Mümehhidüddevle, Bizans İmparatoru ve Mısır'daki Fatımî halifeliği başta olmak üzere dönemin devletleriyle diplomatik ilişkiler kurmuştur.Mervânî devletinin en güçlü hükümdarı Nasruddevle, temeli Ebu Ali tarafında atılmış barışçıl dış siyaseti zirveye ulaştırmıştır. Dönemin hâkim güçleri ve yerel güçleriyle sürekli bir diyalog içerisinde bulunan Nasruddevle, gerektiğide de dönemin en büyük gücü Bizans'a dur diyebilmiştir. Nasruddevle, 50 yıllık saltanatı boyunca Ukaylîler dışında, bölgedeki emirliklerle savaşmamıştır. Mervânî ülkesi Selçukluların öncü birlikleri Türkmenler, tarafından önce istikrarsızlaştırılmış ve 1086 senesinde eski vezirleri İbn Cehir'in kumanda ettiği Selçuklu orduları tarafında ele geçirilmiştir. Mervânîler, her alanda ülkelerine altın çağ diyebileceğimiz bir dönemi yaşatmışlardır. Bu dönem; refahın, mutluluğun, kalkınmanın, güvenin ve kültürel gelişmenin hâkim olduğu bir dönemdir. Aynı zamanda Mervânî ülkesi, kaçıp iltica edenlerin sığınacağı başlıca yerin adıdır. Yine Mervânîler, hem iç hem de diş siyasettinde en çok dikkat çeken husus onların kimlik, din ve mezhep siyaseti gütmemeleridir. Mervânîler, bu siyasetin gereği olarak Abbasilerle Fatımîler arasında süre gelen hilafet üzerindeki mücadeleden, başka bir deyişle Sünni-Şiî kavgasında uzak durmayı başarmışlardır.Anahtar Kelime: Mervâniler, Bâd, Nasruddevle, Meyyâfarikîn, Âmid, Abbasiler, Selçuklular.

Mervânîes is a Kurdish dynasty which reined between years of 983-1085-86 from Van Lake in east and Urfa in west, Muş in North and Musul in South while they had the widest borders. Mervânî State was found after wars made with Büveyhîes and Hamdanîes by Bâd b. Dostık. When second emir (commander) of Mervânîes, Ebu Ali heads the state, he directed to diplomacy which is stated as soft power by making changes in foreign policy and he took his practical step by ending the hostility with Hamdanîes. Again in this process, Ebu Ali signed a ten-year peace (ceasefire) with Byzantines. He established diplomatic relations with successor Mümehhidüddevle and states of that era, especially Byzantine Emperor and Fatımî caliphate in Egypt. With Nasruddevle, the strongest commander and leader of Mervânî state, peaceful foreign policy of which foundation was laid with Ebu Ali, reached to the top. Nasruddevle, who was in continuous relations with the super powers and local powers of that era, could also say stop to Byzantine, the greatest power of the era, when necessary. Nasruddevle did not wage war with emirates in the region other than Ukaylîes during his sovereignty lasting 50 years. Mervânî state firstly was destabilized by Turkmens which were scouts of Seljukians then captured by Seljukian armies which were commanded by İbn Cehir (their former vizier) in the year of 1086. Mervânîes made their state to live a golden age in every field. This era was an era in which wealth, happiness, progress, trust and cultural development was leading. Mervânî country was the name of the place to where those people, who escaped and took refuge in, shall refuge. Again for Mervanies; another attention-grabbing point was that, they did not make policy over identities, religions and communions. Mervânîes were successful in being far from caliphate wars between Abbasids and Fatimies, in other words far away from the fight of Sunni-Shiah.Keywords: Marwanids, Bâd, Nasruddevle, Meyyâfarikîn, Âmid, Abbasids, Seljukians.