Ehl-i hadîs-Mu`tezile tartışmalarında kullanılan tenkit kavramları ve delâletleri

Abstract

Bu çalışma Ehl-i hadîs ekolü ile Mu'tezile mezhebinin genel tartışma konularını ve bu tartışmalarda birbirleri için kullandıkları tenkit kavramlarını tespit etmeyi amaçlamaktadır. Çalışma iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Ehl-i hadîs-Mu'tezile tartışmaları, her iki tarafa da mensup âlimlerin görüşlerinden yola çıkılarak ana hatlarıyla ele alınmıştır. Bu bölümde iki taraf arasında yaşanan itikâdî tartışmalar ve hadîs alanındaki tartışmalar değerlendirilmektedir. İkinci bölüm ise bu tartışmalarda kullanılan tenkit kavramlarına ayrılmıştır. Her iki tarafın da birbirlerini niteledikleri kavramlar çok kullanılandan az kullanılana doğru sıralanmış, bu kavramların kullanımlarına dair örnekler verilmiştir. Bu tarafların dışında kalan müelliflerin, her iki taraf hakkında kullandıkları kavramlar da ayrıca aktarılmıştır. Anahtar Kelimeler: Ehl-i hadîs, Mu'tezile, isimlendirme, tenkit kavramları.

This study is aimed to figure out the general polemical issues, and what pejorative concepts are used among Ahl al-Hadith and Mu'tezila sects for each other. There are two parts of this study. In the first chapter, discussions of Ahl- Hadith – Mu'tezila are dealt with the main lines according to the views of scholars who are related to the both sides. In this part, theological and traditional discussions of both sides are evaluated. The second chapter is left for the pejorative concepts that are used in the discussions. Concepts which are used for describing each other of the both sides are sorted least used to the most used ones, and also samples are given for each of these concepts to show how they are used. Furthermore, concepts to correlate these two sides are also cited by the authors who are stayed out both of these sides. Keywords: Ahl al-hadith, Mu'tazila, labelling, pejorative concepts