İslam mezheplerinde tekfir ve İbâdiyye`nin tekfir anlayışının mukayesesi

Abstract

İbâdiyye Türkiye'de ve İslam ülkelerinde sıklıkla Haricîlik ve şiddet eylemleriyle aynîleştirilerek değerlendirilmektedir. Bu sebeple ilgili tartışmalarda İbâdiyye'nin Haricîlikle ilgilisi, günümüz tekfir gruplarıyla fikirsel benzerlik-farklılığı ve küfür anlayışı merak konusudur.Bu çalışmada İbâdiyye'nin küfür anlayışı Türkçe ve Arapça kaynaklardan hareketle tanıtılmıştır. Bu doğrultuda İbâdiyye hakkında bilinenden hareketle bilinmeyene ulaşma hedeflenmiştir. Çalışmanın birinci bölümünde Mezhepler Tarihinde küfür tartışmalarının bilinen seyri kısaca ele alınmıştır. İkinci bölümün okunmasını kolaylaştırmak amacıyla burada tekfir tartışmasının doğmasına etki eden dini, siyasi ve epistomolojik faktörler ile mezheplerin konuyla ilgili yaklaşımları literatür taramasıyla özetlenmiştir. İlk dönem İslam mezheplerinin küfür konusundaki görüşleri tespit edilip kısaca özetlenmiştir.İkinci ve son bölümde, İbâdiyye'nin oluşumu, inanç esasları, inançla ilgili, tevhid, adalet, kaza-kader, velâyet-berâet, emir ve nehiy, va'd-vaid, menzile beyne'l menzileteyn, la menzile beyne'l menzileteyn, esmâ ve ahkâm kavramları kısaca tanıtılmıştır. Devamında İbâdiyye'ye göre küfrün tanımı, mahiyeti ve tekfirle ilgili nifak, kebîra, sağîra ve ısrar kavramları incelenmiştir. Son olarak, diğer İslam mezhepleri ve İbâdiyye'nin tekfir anlayışlarının mukayesesi yapılmıştır.Anahtar Kelimeler: İslam mezhepleri, Haricîlik, İbâdiyye, iman, küfür

Ibadism are often considered identification with Kharijite and violence in Turkey and Islamic countries. For this reason, the discussion has nothing to do with the Ibadism in Kharijite, according to a conceptual similarity-difference with the this group is the subject of curious sense of blasphemy today.In this study, the concept of blasphemy of Ibadism are introduced departing from Turkish and Arabic sources. In this context, the aim of reaching into the unknown from the known about Ibadism. In the first section of the study the course of the discussion of blasphemy known in the history of denominations are discussed briefly. Second section in order to make it easier to read here that in accusing of being an blasphemy to act religious, political and epistomolojik factors and denominations' approaches on the issue are summarized literature scans. In the first period of Islamic denominations' views on blasphemy are summarized briefly.In the second and final part, formation of Ibadism, principles of faith, about faith, monotheism, justice, accident-fate-acquitted custody orders and nehiy, promise-vaid, menzile beyne'l menzileteyn, la menzile beyne'l menzileteyn, names, concepts and judgments are described briefly. Subsequently, according to the definition of blasphemy in Ibadism, about nature and discord of tekfir (declare someone an unbeliever), kebira, deaf and insists concepts are investigated. Finally, comparisons are made to other Islamic denominations and Ibadism views on the tekfir understandings.Key Words: Islamic denominations, Kharijite, Ibadism, faith, blasphemy