Nişancızâde`nin Nûru`l-`ayn adlı eserinin tahkik ve tahlili (12- 19.fasıllar)

Abstract

Nişancızâde, on yedinci yüzyılda yaşamış bir Osmanlı fakihidir. O, Nûru'l-'Ayn fi Islahî Câmi'u'l-Fusûleyn adlı bir eser kaleme almış ve bu eserde Şeyh Bedreddin'e ait olan Câmiû'l-Fusûleyn'e yönelik iyileştirici çalışmalar gerçekleştirmiştir. Nişancızâde bu eserinde Şeyh Bedreddin'in muâmelât ve yargılama hukukunda uzun yıllar kullanılan Câmi'û'l-Fusûleyn adlı eserini düzenlemiş, ilave başlıklar koymuş, bazı başlıkları çıkarmış, yer yer de Şeyh Bedreddin'i eleştirip alternatif fetvalar nakletmiştir. Biz de yaptığımız çalışmada Nişancızâde'nin Nûru'l-'Ayn adlı eseri yazma sebebi olan iyileştirici çalışmaları ön plana aldık. Osmanlı döneminde kâdılık, müderrislik hatta kazaskerlik yapan çok yönlü bir alimin kendi döneminde kâdılar tarafından kullanılan eserinin ilim dünyasına kazandırılmasını hedefledik.Çalışmamız iki bölümden oluşmaktadır. Çalışmanın ilk kısmında Nûru'l-'Ayn'ın 12-19. Fasılları ile Câmi'û'l-Fusûleyn'ın 12-19. Fasılları arasını üslup ve telif tarzı yönüyle karşılaştırdık. Bu bölümde özellikle Nişancızâde'nin Şeyh Bedreddin'den farklı bir metot izlediği tasarruflarına odaklandık. İkinci bölümde tahkik çalışması gerçekleştirdik. Bu bölümde müellif hatlı Topkapı Sarayı nüshası ile Âşır Efendi nüshasını temel aldık.

Nişancızâde, an ottoman fakiq, who lived in the seventeeth century, wrote a book named Nûru'l-'Ayn fi Islahî Câmi'u'l-Fusûleyn in order to reform improve the book Câmi'u'l-Fusûleyn written by Şeyh Bedreddin which is related to transaction law and case law for many years. Nişancızade added some of the titles, deleted some titles other and gave alternative fatwas while critizing Şeyh Bedreddin.İn this study we aimed at putting forward the rehabilitary works of Nişancızâde. As Nişancızâde was a muslim judge, mudarris and also a military judge in the period of ottoman empire, we mainly aimed at bringing his book used by the muslim judge to the literary works.Our study consist of two chapters. İn the first chapter of this study, we compared to the 12th to 19th chapters of Nûru'l-'Ayn and Câmi'u'l-Fusûleyn in terms of wording and writing style. We especially focused on the different methods used by Nişancızâde. İn the second chapter, an edition critique of Nûru'l-'Ayn based on two copies of the auther named Topkapı and Aşır Efendi.