1870 Beyoğlu yangını ve sonrasındaki imar faaliyetleri

Abstract

Beyoğlu tarihinin en büyük yangını olan 1870 yangını ve sonrasındaki imar faaliyetleri bu çalışmanın ana konusunu oluşturmaktadır. 1870 yılında çıkan yangın kısa zaman içerisinde tüm bölgeye yayılır ve Pera'nın tamamına yakınını kül eder. Elçiliklerin bulunduğu ve kalburüstü insanların yaşadığı yer olması nedeniyle yangın büyük maddi zarara sebebiyet verir. 19. yüzyıl sonrasında doğal afetlerde ve savaşlarda zarar gören askerin ve halkın ihtiyaçlarını karşılamak için devlete destek verme amacıyla uygulanmaya başlanan iane yöntemine bu yangın sonrasında da başvurulur. Kurulan iane komisyonu ile birlikte yurtiçinde ve yurtdışında yardımlar toplanır ve ihtiyaç sahiplerine dağıtılır. Ayrıca, Osmanlı'da yaşayan Avrupalıların ve Gayrimüslim tebaanın bu denli kayıplar vermesi sigortacılık ve tulumbacılık alanlarında da yeni gelişmelere vesile olur. Avrupa'dan gelen baskının artması üzerine Osmanlı, Avusturya-Macaristan örneğinden yola çıkarak tulumbacıları modernize etmesi için Kont Edmond Szechenyi'yi getirtir. Yangın sonrası bazı sigortalı evlerin zararlarının sigorta şirketlerince kısa zamanda karşılanması sigortacılık anlayışını olumlu yönde etkiler. Sigortanın caiz olduğuna dair fetvanın çıkması ile beraber sigorta şirketleri Osmanlı'da şubeler açar. Yangın sonrası yeniden yapılandırılan Pera'da tevsi yöntemi uygulanır. Böylece Beyoğlu eski planına göre yeniden inşa edilir. Fakat yollar genişletilir, evler küçültülür ve yeni kamusal alanlar yapılır. Yapı tipi de değişen bölgede, Avrupalı yatırımcıların desteğiyle evlerin tamamına yakını kâgir olarak inşa edilir. Gerek maddi gerekse de kültürel sebeplerden ötürü Müslüman nüfusun gittikçe azaldığı Pera, inşa edilen lüks apartmanlar, restoranlar, oteller ve kamu alanları ile beraber Avrupa şehirlerini andırır bir hale gelir. Ayrıca omnibüs ve tünel gibi hayatı kolaylaştırıcı ulaşım araçları da bölgeye kazandırılır.

The main theme of this thesis is fire of 1870, which is the biggest fire in Beyoğlu history, and following reconstruction activities. The fire spread swiftly all over the region and destruct almost all of Pera. Because of the presence of the embassies and cream of the society, the fire causes massive material damage. After the 19th century, the 'iane' method, which was introduced to support the state in order to meet the needs of the soldiers and the people who were harmed in natural disasters and wars, was put into practice after this fire. With the works of 'İane' Commission, donations are collected at home and abroad and distributed to those in need. In addition to this, the losses of Europeans and non-Muslim subjects living in the Ottoman Empire cause new developments in the field of insurance and fire brigade. When the pressure from Europe increased, the Ottomans brought Count Edmond Szechenyi to modernize the fire brigade on the basis of the Austro-Hungarian example. The short-term coverage of the damages of some insured houses after the fire by the insurance companies positively affects the understanding of insurance. With the release of the fatwa that the insurance is permissible, insurance companies open branches in the Ottoman Empire. After the fire, Pera was constructed on the basis of 'Tevsi' plan. Thus, Beyoğlu is rebuilt according to its old plan. But roads are expanded, houses are minimized and new public spaces are built. With the support of European investors, almost all of the houses are built as masonry. Pera, where the Muslim population gradually decreases due to both economic and cultural reasons, is reminiscent of the European cities with the luxury apartments, restaurants, hotels and public areas. In addition, the transportation vehicles which make life easier such as omnibus and tunnel are also introduced to the region.