İbn Abdülber ve fıkhî kişiliği

Abstract

İbn Abdülber, İslamî ilimlerin birçoğunda kendini yetiştirmiş, Mâlikî ekole mensup Endülüslü bir fakihtir. Genelde hadis ilminde söz sahibi bir âlim olarak bilinmekle birlikte fıkıh alanında müctehid derecesinde bir âlimdi. Kurtuba'da yetişen İbn Abdülber, yaşadığı dönemde ortaya çıkan iç çekişmeler nedeniyle yurdunu terk ederek Endülüs'ün değişik şehirlerini dolaşmak durumunda kalmıştır. İlmî yolculuklarla dönemin ilim merkezlerinden biri konumuna gelen Endülüs, İmam Mâlik'in öğrencilerinin çabalarıyla Mâlikî bir çehreye bürünür. Mısır ve Kayravan merkezli Mâlikî ekolünün gölgesinde gelişen Endülüs fıkhı, birçok fakih yetiştirir. Endülüs ekolü, İbn Abdülber gibi âlimler sayesinde aslî kaynaklara dönmeye ve ictihadı teşvik eden birçok değerli çalışmaya şahit olur.İbn Abdülber, özünde Mâlikî ekole bağlı bir fakih olmasına rağmen, fıkhî ictihadları ve görüşleri körü körüne alıp kabul eden bir âlim değildir. Aslî kaynaklara uymadığına inandığı görüşler, kimin olursa olsun karşı durur, eleştirir ve olması gereken şeklini ortaya koymaya çalışır. Mâlikî mezhebinin görüşlerini açıklayan eserler yazdığı gibi mukayeseli fıkıh anlayışıyla ilgili eserler de kaleme almıştır. Özgür düşünceyi teşvik ettiği gibi taklid anlayışını da eleştirir. Bu nedenle fıkıhta yeterli donanıma sahip âlimlerin ictihad etmeleri gerektiğini savunarak yetkin âlimler için taklidin uygun olmadığını söylemiştir. Anahtar Sözcükler: Kurtuba, ehl-i hadis, Mâlikîlik, ictihad, taklid.

Ibn Abdülber is an Andalusian lawyer, having ideas in relation with Mâlikî theory. He masters the various Islamic sciences. Ibn Abdülber, who is generally known as compenent scholar for Hadith, is also an interpereter of Islamic law with his opinions. Living in Kurtuba, Ibn Abdülber leaves his hometown because of its turmoil and he travels different cities of Al-Andalus. Although he remains to stay in Al- Andulus, he achieves success through his students and scholar with whom he is in contact.Al- Andalus gains success with the scientific studies and became Mâlikî with the efforts of Imam Mâlik's students. Andalusian Fiqh is affected by Egypt and Kayravan Mâlikî scientific studies and it trained lots of lawyer. Furu'al fiqh is in common in Al-Andalus and Al- Andalus gains success from scientific studies with the help of lawyers of Islamic studies who prefer to use primary sources and interpretation.Although Ibn Abdülber is a lawyer adopting Mâlikî opinions, he doesn't accept the ideas without searching them. He tries to criticize opininons that aren't relation with primary sources. He has boks about comporative fiqh and these book are only about sectarian of Mâlikî. Ibn Abdülber supports creative ideas and criticizes imitation of ideas. That's why he thinks that talented scholars should interpret the ideas. He also thinks that imitation of ideas isn't appropriate for scholars.Key Words: Kurtuba, Hadith folk, Mâlikî, interpretation, imitation.