Necâtî Bey Dîvânı`nın şahıslar kadrosu ve Ahmed Paşa Dîvânı`nın şahıslar kadrosuyla karşılaştırmalı incelenmesi

Abstract

Necâtî Bey, klâsik Türk edebiyatının en meşhur şâirlerinden biridir. Ahmed Paşa ile 15. yüzyılın en büyük iki şâirinden biri olduğu konusunda gerek dönemin tezkire sâhibi müellifleri gerekse dîvân edebiyatı üzerine çalışmalar yapan günümüz araştırmacıları hemfikirdirler. Bu çalışmanın amacı Ahmed Paşa Dîvânı'yla karşılaştırmalı olarak Necâtî Bey'in, dîvânında yer verdiği şahısları, hangi münâsebetlerle ve ne sıklıkla andığını tespit ve örnek beyitlerle tahlil etmektir. Çalışmada, Necâtî Bey'in dîvânında andığı şahıslar, Ahmed Paşa Dîvânı'yla karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Necâtî Bey'in, dîvânında 125 (yüz yirmi beş) şahsa ve dîvân şâirlerince bir şahıs gibi tasavvur edilen varlığa yer verdiği tespit edilmiştir. Bu sayı Ahmed Paşa için 97 (doksan yedi)'dir. Tespit edilen şahıs ve varlıklar; dinî şahsiyetler ve varlıklar, târihî şahsiyetler, edebî eser kahramanları, târihî-efsânevî şahsiyetler ve mitolojik varlıklar olmak üzere dört bölümde incelenmiştir.Çalışma boyunca ele alınan şahıslar hakkında evvela bibliyografik bilgiler verilmiş, akabinde şahıslara dair Necâtî Bey ve Ahmed Paşa dîvânlarında yer alan örnek beyitler açıklanmış, her bölümün sonunda tablolar oluşturulmuş ve elde edilen bilgiler mukayese edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Necâtî Bey, Ahmed Paşa, dîvân edebiyatı, şiir, şahıslar

Necati Bey is one of the most famous poets of classical Turkish literature. Especially with Ahmed Paşa, Necati Bey is considered one of the two biggest poets of the 15th century by today's researchers who deal with Turkish Divan Literature and the authors of collection of biographies of that century. The aim of this study is to compare the personages in the divans and to determine how and how often these persons are mentioned and explain them by giving examples of couplets. In this study, the personages that Necâtî Bey mentioned in his divan are examined comparatively with Ahmed Paşa's divan. As a result of the study, in Necati Bey's divan 125 (one hundred and twenty-five) personages are found whereas 97 (ninety-seven) personages are seen in Ahmed Paşa's divan. Identified persons and entities, religious figures and beings, historical figures, literary heroes, historical-legendary figures and mythological beings are argued in four parts.Some bibliographic information is firstly given about the individuals who are taken up during the study, then the sample couplets from the divans of Necâtî Bey and Ahmed Paşa about the personages are explained, tables are formed at the end of each part and the knowledge which is acquired is compared.Key Words: Necati Bey, Ahmed Paşa, divan literature, poetry, personages