Ermenekli Süleyman Sırrı Efendi kelâmi görüşleri ve kelâma dair eserleri

Abstract

Osmanlı'nın son dönem devlet adamlarından ve âlimlerinden Ermenekli Süleyman SırrıEfendi (ö. 1931)'nin Kenzü'l-Akaid adlı eseri, dinî ilimler hakkında bilgi edinmekisteyenlerin yanında ilim meclislerinde tartışmalara farklı camialardan katılan kişilerin dearadığı bir eserdir. Bu eserin muhatap kitlesinin değişmesi ve önceki zamanlara nazaranda genişlemesi; entelektüel çevre denilen bu kesimin bazılarının Arapça dilini bilmemesi,bazılarının da Arapça diline verilmesi gereken önemi vermemesi gibi nedenlerin dışındadevletin bekası ve muhafazasının ancak dine bağlılıkla olabileceği düşüncesinin etkisiyleeserin telif edilmesi ihtiyacı doğmuştur. Aynı şekilde esere muhatap olan kitleninMüslüman olsun ya da olmasın İslâm'a ait ve bilhassa ortak bir mezhep üzerinden ittifakolunan inanç esasları belirten meseleleri ve dinin usulünde asıl öğrenilmesi gerekenesasları öğretebilme ve aktarabilme çabası içerisindedir. Süleyman Sırrı'nın kendizamanında ortaya çıkan akımlara karşı cevap mahiyetinde değil de iman sahiplerininimanlarını tahkik ve muhafaza ettirebilmek amacıyla naklî deliller üzerinden meselelerianlatmaya çalıştığını söyleyebiliriz. Bunu yaparken de yeni eğitim sistemine geçişin vemodern düşüncenin itikadi esaslara yansıyan izlerini görmek mümkündür.`Ermenekli Süleyman Sırrı Efendi Kelâmi Görüşleri ve Kelâma Dair Eserleri` adlıtez çalışması üç temel bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Ermenekli SüleymanSırrı Efendi'nin hayatı ve eserleri tanıtıldı, ikinci bölümde kaleme aldığı akaideserlerinden Kenzü'l-Akaid adlı eseri değerlendirildi. Son kısımda ise günümüze ulaşanmatbû nüshalardan hareketle Osmanlıca metnine ve çevirim yazısına yer verdik.

The work of Ermenekli Süleyman Efendi (died in 1931), one of the scholars of the lateOttoman period, Kenzu'l-Aqaid is appreciated by not only those who want to acquirereligious knowledge, but the ones participating to the gatherings on wisdom, as well.There has been a need to publish the book because the groups that are interested in thework have changed and the groups valuing the book have enlarged in comparison withthe past. Also, some members of these intellectual groups either do not speak Arabic ordo not give the required importance to the language and this fact is among the reasons ofthe publication of the book. As an additional motivation of publishing the book is theinfluence of people who consider the loyalty to religion as the only solution regarding thesurvival problem of the state. Likewise, masses who are interested in the book, whetherMuslim or not, are struggling to teach the issues about Islam, especially the issuesregarding the essence of faith over a sect that is widely accepted, and the essential pointsregarding the practice of the religion. It can be claimed that rather than responding to thetrends of his period, Süleyman Sırrı, tried to explain the issues in order to encourage thepeople who have the faith to inquire and protect their faith by his providing commentaryevidence. At this point, It is possible to observe the reflections of the new educationsystem and modern thought on the essence of faith.This thesis named as `Theological (Kalam) Thought of Ermenekli Süleyman SırrıEfendi and His Works on Kalam` includes three main chapters. In the first chapter, thebiography and works of Ermenekli Süleyman Sırrı Efendi are introduced. Kenzu'l-Aqaid,one of the aqaid books of Ermenekli Süleyman Sırrı Efendi is analyzed in the secondchapter. The last chapter provides the script, which is constructed by the printed copiesthat have reached today, in Ottoman language and its translation.