Şerhu`l-Mekkûdî adlı eserde geçen şâhid beyitlerin incelenmesi

Abstract

ÖZETNahiv kitaplarında zikredilen bir kuralın ispatı için istişhâda başka bir ifade ile söz konusu olan kuralın doğruluğu için delil getirmeye çok önem verilmiştir. Bu maksatla getirilen her bir delile şâhid denmiştir. İşte bu çalışmamız Şerhu'l-Mekkûdî adlı eserdeki şâhid beyitlerle ilgilidir. Çalışmamız giriş ve iki bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde iştişhâd ve istişhâdın kaynakları hakkında kısaca bilgi verilmiştir. Birinci bölümde el-Mekkûdî'nin hayatı, ilmi yönü ve Şerhu'l-Mekkudî adlı eseri ele alınmıştır. İkinci ve çalışmamızın en önemli bölümünde ise Şerhu'l-Mekkûdî'de şâhid olarak kullanılan beyitler detaylı bir şekilde incelenmiştir. Öncelikle Şerhu'l-Mekkûdî'de kısmen de olsa tek mısra halinde zikredilen beyitlerin diğer mısraları da bulunup izah edilmiştir. Beyitlerde bulunan garip sözcüklerin manası izah edilmiştir. Beytin istişhâd yönü ele alınmış ve şâhid olarak kullanılan beytin kaynakları belirtilmiştir.Ayrıca okuyucunun beyitlere hâkim olabilmesi için beyti söyleyenin hayatı hakkında bilgi verilmiştir. Kaside halinde yazılmış beyitlerin matlaʻ beyti bu çalışmamıza alınmıştır. Yine beyitlerin farklı rivayetleri ve inşâd sebebi zikredilmiştir. Gerekli görülen yerlerde beytin öncesi ve sonrasında bulunan beyitler de tercüme edilmiştir. Son olarak bazı beyitlerin manası ve aidiyetleri hakkında değerlendirme yapılmıştır.Anahtar Kelime el-Mekkûdî, Şerhu'l-Mekkûdî, nahiv, istişhâd, şâhid beyitler.

ABSTRACTİn syntax books, to show an evidence, called istişhad, is of capital importance in proving a rule. For this reason, each evidence is called witness, in Turkish şâhid. This study is related witness couplets in the Şerhu'l-Mekkudi.This study is consist of an introduction and two chapters. In introduction, brief information about istişhad and its sources is given. In the first chapter, the life and scentific characteristic of el-Mekkudi and his work, Şerhu'l-Mekkûdî, is explained. In the second chapter, couplets used as witness in the Şerhu'l-Mekkûdi are probed in detail. Firstly, other verses of the couplets mentioned in one verse in the Şerhu'l-Mekkûdî are explained in availability. The meaning of the strange words found in couplets is explained. The istişhad direction of the couplet is discussed and sources of couplet used as witness are expressed.Also, information about the life of poet is given to be useful for reader. The first verses of couplets written in eulogy are included in this work. Additionally, the different rumor of couplets is elucidated. Couplets in before and after the couplet are translated where necessary. Finally, the assessment is conducted on the meaning and belonging of some couplets.Keywords el-Mekkûdî, Şerhu'l-Mekkûdî, syntax, istişhâd, witness couplets.