Hicrî ilk iki asır kûfe kadılarının hadisle ilişkisi

Abstract

Hicrî 17 yılında bir ordugah şehri olarak kurulan Kûfe zamanla stratejik öneminin yanında ilmî ve siyasî açıdan da önemli bir konuma gelmiştir. Pek çok ilmî ve fikrî hareketi bünyesinde barındıran Kûfe, hadis ve fıkıh ilimleri ve bunların gelişimi bakımından araştırılmaya layık pek çok hususu içermektedir. Görevi gereği doğrudan fıkıhla ilgili olan kadıların hadisle ilişkisini tespit etmek hadis ve fıkıh ilimlerinin birbirlerine göre konumu ve etkileşimleri açısından incelenmeye layıktır. Bu doğrultuda bu çalışmada ilk iki asır Kûfe kadıları hadis rivayetiyle ilişkileri bakımından ele alınmıştır. Kadılar, cerh-ta'dîl durumu, rivayet sayısı, fetva-rivayet ilişkisi ve kadıların birbirleriyle ilişkisi bakımından, râvî kimlikleri dikkate alınarak incelenmiştir. Bunun yanında kadılar, kadı kimlikleri dikkate alınarak siyasetle ilişki, fıkhî müktesebat ve ilmî ehliyet bakımından da değerlendirilmiştir.

Kūfa, which was founded as a military encampment in 17 Hijri, came an important scientific and political position in addition to its strategic importance over time. Kūfa, which includes many scientific and intellectual movements in its structure, contains many issues worthy of research in terms of the sciences of hadith and fiqh and their developments. It is worthy to examine determining the qadis', whose missions were directly related to fiqh, relationships with hadith in terms of the position of fiqh and hadith sciences relative to each other and interactions between them. Accordingly, in this study, Kufa qadis of the first two centuries are discussed in terms of their relationship with hadith narration. The qadis were examined by taking into consideration their narrative identities in terms of their carh-ta'dîl status, the number of narrations, the relationship between fatwa and narration and the relationship of the qadis with each other. In addition, qadis were evaluated in terms of their relationship with politics, jurisprudence and scientific competence by taking into account their qadi identities.