Fen Lisesi öğrencilerinin Din Kültürü ve Ahlak bilgisi dersine ilişkin tutumları ve değer algıları (Diyarbakır ili örneği)

Abstract

Bu araştırmanın amacı, akademik alanda göstermiş oldukları üstün başarılarından dolayı seçilen fen lisesi öğrencilerinin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersine ilişkin tutumlarını ölçmek ve değer algılarını belirlemektir.Araştırmamız, `geleceğin mimarları` olmaya aday bu üstün öğrencilerin kendi kültürümüz içinde değer yönelimlerini ve değer duyarlılıklarını belirlemek, sadece bilişsel yönde değil, duyuşsal yönde de farklı olduklarına dikkat çekmek bakımından önem taşımaktadır.Araştırmanın genel evreni 2015-2016 eğitim-öğretim yılında Diyarbakır Fen Liselerinde okuyan öğrencileri kapsamaktadır. Anket uygulaması toplam 780 öğrenci üzerinde gerçekleştirilmiş, yapılan inceleme sonucunda 74 öğrencinin anketinin değerlendirme dışı bırakılması uygun görülmüş ve böylece 706 öğrenci olacak şekilde araştırma örneklemimiz oluşturulmuştur.Veri toplama aracı olarak kişisel bilgi formu ve üç farklı ölçek kullanılmıştır. Bu ölçeklerden biri, ilgili literatürün incelenmesi ve alanda uzman kişilerin görüşleri doğrultusunda araştırmacı tarafından hazırlanan Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi tutum ölçeğidir. Diğer iki ölçek ise Ortaöğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi programında yer alan 35 değer kullanılarak, bu alanda uzman kişilerin desteğiyle araştırmacı tarafından geliştirilen değer duyarlılık ölçeği ve değer tercih ölçeğidir.Verilerin çözümlenmesinde SPSS programı ile, aritmetik ortalama, standart sapma, frekans, yüzde, Mann Whitney U testi, Kruskal Wallis H testi ve Multiple Response testleri kullanılmıştır. Verilerin analizinde anlamlılık düzeyi 0,05 alınmıştır.Araştırmanın bulguları ise şu şekilde özetlenebilir:Öğrencilerin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi derslerine yönelik tutumlarının genel olarak olumlu ve orta, orta üstü düzeyde olduğu görülmüştür. Öğrencilerin derse ilişkin tutumlarının, cinsiyetlerine ve babanın çocuğu karşı genel tutumuna göre farklılaşmadığı; ancak sınıf düzeylerine, ailelerinin sahip oldukları ekonomik düzeye, kardeşler arasında bulunduğu sıraya, annenin çocuğa karşı genel tutumuna, anne ve babanın öğrenim düzeylerine göre farklılaştığı tespit edilmiştir.Öğrencilerin dinî bilgilerini en çok ailelerinden, ikinci olarak Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Derslerinden ve üçüncü sırada ise dinî içerikli kitaplardan öğrendiği ortaya çıkmıştır.Öğrencilerin en çok önemsedikleri beş değerin, birinci sırada `aile kurumuna önem verme` daha sonra sırası ile namuslu olmak, âdil olmak, güvenilir olmak ve dürüstlük değerleri olduğu; en az önemsenen beş değerin ise, en azı misafirperverlik olmak üzere, kanaat, estetik duyarlılık, ölçülülük ve paylaşımcı olmak değerlerinin olduğu görülmüştür. Ayrıca öğrencilerin değerleri önemseme düzeylerinin cinsiyete göre bazı değerlerde farklılaştığı tespit edilmiştir.Öğrencilerin değer yönelimlerinde, ahlâkî değerler birinci sırada gelmekte; estetik değerler ise son sırada bulunmaktadır. Ayrıca öğrencilerin değer yönelimlerinin cinsiyete göre sadece ahlâkî ve teorik/ilmi değer gruplarında farklılaştığı görülmektedir. Öğrencilerin değer duyarlılıklarında da birinci sırayı yine ahlâkî değerler almaktayken, son sırayı estetik değerler almıştır. Öğrencilerin değer gruplarına duyarlılıklarının, cinsiyete göre farklılaşmadığı; ancak sınıf düzeylerine göre farklılaştığı ortaya çıkmıştır.Öğrencilerin, toplumu birinci sırada sosyal değerlere, son sırada ise teorik/ilmi değerlere duyarlı gördüğü tespit edilmiştir.Öğrencilerin; kendilerini değerlere duyarlı hissetme düzeyleri ile toplumu değerlere ne derece duyarlı gördükleri karşılaştırıldığında, kendilerini, değerlere çok yüksek düzeyde duyarlı hissettikleri, ancak toplumu değerlere duyarlılıkta yetersiz gördükleri ortaya çıkmıştır.Öğrencilerin değer kazanmada en çok Hz. Muhammed (s.a.v.)'den etkilendikleri, ikinci sırada ailelerini, üçüncü sırada ise kendilerini örnek aldıkları ortaya çıkmıştır. Öğrencilerin değer kazanmada en çok örnek aldıkları kişilerin, cinsiyete göre bazı unsurlarda farklılaştığı görülmektedir.Anahtar KelimelerDin, ahlâk ve değerler eğitimi, Fen liseleri, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi, Değerler.

The aim of this research is to evaluate the attitude of Science High School students, who are chosen for their extraordinary success in academic area, towards Religious Culture and Ethics subject and determine their value perceptions.Our research has importance not only in determining the value perceptions and tendencies of these students who are to be `the architects of the future` but also in pointing out cognitive and affective differences that they display.This research comprises the students of 2015-2016 educational year in Diyarbakır Science High School. The survey has included 780 students, and after the evaluations 74 of them have been extracted, so comprising 706 students our research sample has been formed.As a means of data collecting, ID forms and three kinds of scales have been used. One of these scales is Religious Culture and Ethics subject attitude scale, which is prepared by the researcher through investigating the related technical literature and taking into consideration the opinions of the professionals in the area. And the other two scales are the sensitivity scale and value tendency scale that are developed by the researcher using 35 values contained in the programme of Religious Culture and Ethics subject and applying to the contributions of the professionals in the area.In analysing the data, SPSS programme has been used along with the arithmetic mean, standard deviation, frequency, percentage, Mann Whitney U test, Kruskal Wallis H test and Multiple Response test. In analysing the data, the level of significance has been determined as 0,05.The findings of the research can be summarised as below:The attitudes of the students towards Religious Culture and Ethics subject have been found generally as positive and moderate, even a bit higher than medium. It has been determined that the attitudes of the students towards the related subject is not affected and differantiated by their genders or their relationships with their parents; on the other hand it is affected by such elements as level of class, the economic conditions of the families, the age order they take place among other siblings, the attitude of the mother to the child and the educational level of the parents.It has been found that the students' knowledge about religion is firstly got from their families and secondly from Religious Culture and Ethics subject and finally from other resources on religion.The mostly cared five values by students can be listed respectively as `giving importance to the family`, honorableness, fairness, trustworthiness and honesty; and the least cared five values can be respectively counted as hospitality, conviction, aesthetics sensitivity, temperateness and participation. Also it has been determined that the level of their cares towards these values is affected by their gender differences.Ethical values take the first line and aesthetical values become the last in their value perceptions. Also it is seen that the students' value tendencies according to their genders are only differentiated in ethical and theoretical/scientific value groups.Again in students' value sensitivities, the first line is taken by ethical values and the last line by aesthetical values. Their sensitivity towards value groups is not affected by their genders but affected and differentiated by their class levels. It has been found that students see the society fistly sensitive to social values and secondly to the theoretical/scientific values.When the students' self perception of sensitivity towards the values are compared with how they see the society's sensitivity to the same values, it has been found that they regard themselves more sensitive than the society itself.It has been also seen that, in adopting values, the students first of all take Mohammed the Prophet as a model, secondly they consider their families as a model and lastly themselves. The people they mostly take as a model have been found to get differentiated by their genders.Key WordsPractice of religon, ethics and values, Science High Schools, Religious Culture and Ethics subject, Values.