Self-translation or translation: A false dichotomy

Abstract

Öz-çevirinin geleneksel tanımları, öz-çevirinin esasen ikinci bir orijinal olduğunu, bir çeviri olmadığını iddia eder. Bu bakış açısı, yazarın çevirmen olarak çalışmadığını varsayarak, yazarın otoritesinin doğrudan öz-çevirisi yapılmış metinlere geçtiğini de varsayar. Buna ek olarak, öz-çeviri üzerine yapılan güncel araştırmalar, öz-çeviride yer alan güç dinamikleri üzerinde odaklanmakta ancak hedef metinlere odaklanmamaktadırlar. Bu nedenle, bu tez, Erendiz Atasü'nün Dağın Öteki Yüzü (1995) romanı ile The Other Side of the Mountain (2000) öz-çevirisini vaka örneği olarak kullanarak yukarıda sözü edilen geleneksel tanımların varsayımlarına aykırı öz-çeviri durumları da olabileceğini göstermeyi hedeflemektedir. Aynı zamanda söz konusu örnek vaka, yapılan geleneksel çalışmaların aksine öz-çevirmeni ve öz-çevirisi yapılan metni merkeze yerleştiren bir bakış açısı ile incelenecektir. Öz-çeviride kaynak metinden hedef metne doğrudan bir otorite aktarımı olduğu varsayımına karşı çıkmak için de, Theo Hermans ve Giuliana Schiavi'nin çevirmenin sesi konusunda oluşturdukları metodoloji kullanılacaktır. Ardından, karşılaştırmalı kaynak ve hedef metin incelemesinde Çeviri Evrenselleri tespiti yapılarak, ele alınan öz-çevirinin yazar ile çevirmenin farklı kişiler olduğu çevirilerin tipik özelliklerini de gösterdiği vurgulanacaktır. Çeviri evrensellerini ve metinler arasındaki ses farklılıklarını belirleyerek, öz-çevirinin aslında ikinci bir orijinal olarak değil, sadece bir çeviri olarak incelenmesinin daha doğru olduğu savunulacaktır. Bu da yazarı kültür öznesi olan tercüman konumuna getirecektir.

Traditional definitions of self-translation claim that a self-translated text is essentially a second original, unlike other forms of translation. Such a perspective also pre-supposes that author's authority directly transfers to self-translated texts, assuming that the author does not function as a translator. In addition to this, current research on self-translation focuses on power dynamics taking place in self-translation, not on target texts. Therefore, the present thesis aims at the present thesis will use Erendiz Atasü's Dağın Öteki Yüzü (1995) and its self-translation The Other Side of the Mountain (2000) as an example case to show that there might be self-translation cases that are incongruent with the assumptions of the aforementioned traditional perspectives. Also, the example case will be studied with a perspective that puts the target text in the center, unlike traditional studies on self-translation. In order to challenge the assumption that there is a direct authority transfer from the source text into the target text in self-translation, Theo Hermans' and Giuliana Schiavi's methodology on translator's voice will be used. Then, a comparative study of the source and target texts will be carried out, where Translation universals will be revealed, demonstrating that the present self-translation shows the typical features of translations carried out by non-authorial translators. By determining the differences between the voices in the texts and detecting translation universals, it will be argued that studying self-translations merely as translations would be more accurate besides putting the author in the position of a translator as cultural agent.