Gazzâlî`nin kelâm ve tasavvuf eserlerindeki ulûhiyet anlayışının mukayesesi

Abstract

Gazzâlî'nin, hayatının muhtelif dönemlerinde yöneldiği ve aralarında yöntemsel farklılıklar bulunan kelâm ve tasavvuf, onun yaşam serüveninin neredeyse tamamında önemli rollere sahip iki temel disiplindi. Onun kelâm ve tasavvuf alanında yazdığı eserlerinde Allah'ın zatı, sıfatları ve fiilleri gibi temel konular Sünnî akideye bağlı kalınarak ele alınmış ancak iki disiplin arasındaki yöntem farklılığı metafizik önermelerinde çeşitliliğe yol açmıştır. Bu çeşitliliğe Allah'ın varlığının ispatı ve tevhid ilkesinin açıklandığı yerlerde rastlamak mümkündür.

The sciences of kalam and tasawwuf which are methodologically different from each other and which he fronted in various period of his life, were the two important disciplines that had crucial roles in almost his entire life.The main subjects such as the essence of God, His attributions and actions that al-Ghazzâlî handled in his works in the fields of kalam and tasawwuf were tackled adhering to Sunni creed. However, the methodological difference between the two disciplines led to the variety of metaphysical propositions. The variety in question can be seen in his explanations about the demonstration of the existence of God and the principal of tawheed (oneness of God).