Mutahhar b. Tâhir el-Makdisî ve kelâmî görüşleri

Abstract

Bu çalışmada hicri dördüncü asırda yaşamış çok yönlü bir müellif olan Mutahhar b. Tâhir el-Makdisî'nin elimizde mevcud tek eseri Kitâbu'l-Bed' ve't-Târih'inin teoloji ile ilgili bölümleri incelenmiş ve oradaki kelâmî görüşleri ortaya konulmuştur. Çalışmada Makdisî'nin Mu'tezile mezhebiyle ilişkisi üzerinde durulmuş ve görüşleri bu mezhebe uygun olup olmaması yönünden değerlendirilmiştir. Giriş bölümünde eserin önemi, tezde izlenen yöntem ve kullanılan kaynaklar belirtilmiştir. İki bölümden oluşan tezin ilk bölümü müellifin hayatı, eserleri ve yaşadığı döneme dair genel bir çerçeve çizmektedir. İkinci bölümde Makdisî'nin kelâmî görüşleri mümkün olduğunca kelâm kitaplarının takip ettiği başlık sırası gözetilerek ele alınıp işlenmiştir. Sonuç bölümünde ise Makdisî'nin kelâmî görüşleri ve Mu'tezile mezhebi ile ilişkisi hakkında varılan kanaat ve görüşler sıralanıp değerlendirilmiştir. Anahtar sözcükler: el-Makdisî, Mutahhar b. Tâhir, Kitâbu'l-Bed' ve't-Târîh, Mu'tezile.

In this study, chapters concerning theology of Mutahhar b. Tahir al-Maqdisi's, a versatile author living in the fourth century of hijri calender, only book available to us titled as Kitabu'l-Bed' ve't-Târîh are analyzed and his theological/kalami views are presented. In the study, Maqdisi's relationship with Mu'tazila has been dwelled upon and whether his views fit into this sect has been evaluated. In the introduction, importance of the study, methodology the study adopts and sources used has been stated. The first part of the first chapter consisting of two parts draws a general framework of the author's life, works and the period he lived in. In the second part, Maqdisi's theological/kalami views have been analyzed in accordance with title order the theological/kalami books follow. In the conclusion chapter, a reading/interpretation and an evaluation reached to concerning Maqdisi's theological/kalami views and his relationship with the Mu'tazila have been done. Key words: al-Maqdisi, Mutahhar b. Tâhir, Kitabul Bed' ve-t-Tarih, Mu'tazila.