Es-Semîn el-Halebî`nin ed-Durru`l-Masûn adlı eserinde merfûât ile ilgili tartışmalar

Abstract

Bu çalışmada es-Semîn el-Halebî'nin biyografisi incelenmekte, kaleme aldığı ed-Durru'l-masûn adlı eseri tanıtılmakta ve eserde ele alınan merfû'ât konularıyla ilgili tartışmalar tespit edilerek değerlendirilmektedir. el-Halebî, Halep'te doğmuş daha sonra Mısır'a yerleşmiş, hayatının sonuna kadar orada kalmış ve daha çok dil ilimlerinde öne çıkmış bir âlimdir. Onun ed-Durru'l-masûn adlı eseri, sarf, nahiv, lügat ve belâğat ilimleri açısından Kur'ân ayetlerini açıklayan bir tefsirdir. Eser, söz konusu ilimlerin yanında kıraatler ve lehçeler açısından da önemli açıklamaları ihtiva etmektedir. el-Bahru'l-muhît, el-Keşşâf, el-Muharraru'l-vecîz ve el-İmlâ gibi eserler, onun en çok yararlandığı kaynaklar arasındadır. ed-Durru'l-masûn'da nahiv ilmi ile ilgili açıklamalar diğer ilimlere göre daha yoğun olarak yer almaktadır. Müellif bu ilimle ilgili açıklamalarda bulunurken birçok tartışmalı meseleye değinmektedir. Bu tartışmalarda müellif, farklı görüşleri bir araya getirmekte, onları bir eleştiri süzgecinden geçirmekte ve kendi tercihini belirtmektedir. Tercih ettiği görüşü desteklemek için semâ ve kıyasa müracaat etmektedir. Genellikle Basra ekolü ve cumhura ait görüşleri tercih etmekte, Kûfe ekolüne muvafakat ettiği görüşler azınlıkta kalmaktadır.

In this study, the biography of es-Semîn el-Halebî is analyzed, his work titled ed-Durru'l-masûn is introduced and discussions on the marfû'ât issues in this work are determined and evaluated. al-Halabi is an distinguished scholar in mostly languages science. He was born in Aleppo, then settled in Egypt, and stayed there until the end of life. His work named ed-Durru'l-masûn is a commentary explaining the Qur'anic verses in terms of morphology, grammar, lexicography and eloquence sciences. Besides these sciences, the work also contains important descriptions in the sources of recitation and dialects. The works such as el-Bahru'l-muhît, el-Keşşâf, el-Muharraru'l-vecîz and el-İmlâ are among resources he most benefited. In the ed-Durru'l-masûn, statement regarding scientific grammar are located intensely than other sciences. The author refers to the many controversial issues while making explanations related to this science. In these discussions, the author brings together different views, passes them through a criticism filter and states his preference. He applies to the sama' and comparison to support his preferences. He usually prefers Basra school and views of consensus, the views that he consents Kufe School are in minority.