Yapı ve tür bakımından oksimoron (Modern Türk şiiri örnekleri bağlamında dil incelemesi)

Abstract

Bu çalışmada, birbiriyle çelişkili ya da zıt kavramların bir arada kullanılarak oluşturduğu tamlama biçimindeki ifadeler topluluğu olan oksimoron ele alınmıştır. Tezat sanatı içerisinde yer alan oksimoron, kavram karşıtlığına dayanan iki zıt ifadenin birleşerek yeni bir anlama yol açtığı edebi sanatlardan biridir. Başta roman, hikâye, şiir ve tiyatro olmak üzere edebi türlerde sıklıkla kullanılan bu sanat, basın dilinde ve reklamcılıkta da etkisini hissettirmektedir. Çoğu araştırmacıya göre, bu sanat eğitimli kişilerin anlayabileceği bir dil özelliğini taşımaktadır. Özellikle Batılı araştırmacılar tarafından yapılan çalışmalar, oksimoronun edebi olarak gelişkin bir dile sahip olduğunu göstermektedir. Özellikle Richard Lederer, Yeshayahu Shen ve René Girard'ın yapmış olduğu çalışmalar, oksimoron sanatının gramatikal ve semantik yönünü belirlemesi bakımından önemlidir. Türk araştırmacıların bu sanat hakkındaki görüşleri genellikle tanıtıcı bir özellik taşımaktadır.Bu çalışmada oksimoron yapılar, şiir bağlamında ele alınmıştır. Türk şiirinin modernleşme eğiliminde olduğu dönemleri kapsayan ürünlerin yer aldığı bu çalışmada oksimoron yapıların Türk şiiri açısından uzun bir geçmişe sahip olduğu görülmektedir. Eski Türkçe döneminde düzyazıda görülmeye başlayan oksimoron sanatı, Orta Türkçe Döneminden itibaren şiirde etkisini göstermektedir. Türkçenin tarihi seyri içerisinde gelişme imkânı bulan bu sanat, Osmanlı edebiyatında `müştemilü'z-zıddeyn` olarak bilinmektedir.Modern Türk şiiri, tarihsel olarak 1860'dan günümüze kadar ki süreci yansıtan genel bir terimdir. Bu süre içerisinde ortaya çıkan edebi toplulukların eserlerinde görülen oksimoron yapılar, bu çalışmada detaylı bir şekilde ele alınarak sanatla ilgili değerlendirmelerde bulunan araştırmacıların tasnif denemelerine göre sınıflandırılmıştır. Ayrıca bu çalışmada, Modern Türk şiiri doğrultusunda incelenen metinlerden hareketle, Batılı araştırmacıların ortaya koyduğu oksimoron yapıların Türk şiirindeki örneklerinin hem şekil hem de anlam olarak nasıl bir gelişme içerisinde olduğu gösterilmeye çalışılmıştır.Anahtar SözcüklerOksimoron, Kavram Karşıtlığı, Tezat, Modern Türk Şiiri, Karşıtların Birliği.

In this study, which is contradictory with each other in the form of phrases or expressions created using a combination of opposites, oxymoron is discussed. Located in contrast Oxymoron, are based on a new understanding leads to one of the literary arts that concept of opposition is against to combine two opposite statements. Of first novel, story, poetry and drama, including literary genres commonly used in this art, the press and feel the impact of language in advertising. According to most researchers, this art, language carries a feature of the educated person can understand. In particular, the work done by Western scholars, is show that Oxymoron is sophisticated literary. In particular, Richard Lederer, Yeshayahu Shen and René Girard, are important in determining the direction of grammatical and semantic art of oxymoron. The views on the Turkish researchers usually carry an identifying feature.In this study, structures of oxymoron, are discussed in the context of poetry. Turkish poetry of that prediod where the products covering the modernization trend is seen in this study, have a long history of oxymoron in terms of structure of Turkish poetry. Oxymoron began to been in the art of prose Old Turkish Period, from Middle Turkish period shows the effect of poetry. Those who proposed in the course of art history of Turkish Language, Ottoman Literature, as a `müştemilü'z-zıddeyn` is known.The Modern Turkish Poetry, is a concept that reflects the historical process in from 1860 to the present day. According to the researchers as well as art-related assesment test classification, it is seen in the works of this period emerged in the literary community structure of oxymoron by considering in detail, in this study were classified. Also in this study, the texts of oxymoron examined in accordance with the Modern Turkish Poetry, structure of oxymoron, the revealed by Western researchers of examples of Turkish poetry has tried to show that in how develeopment as meaning both ways.Key WordsOxymoron, Concept Opposition, Contrast, Modern Turkish Poetry, Unity of Opposite.