Diyarbakır İli benusen bölgesinde 0-5 yaş arası çocuklarda malnütrisyon prevalansı ve ilişkili faktörler

Abstract

Ülkemizin nüfusunun önemli bir kısmını oluşturan çocukların gelecekte sağlıklı ve üretken bireyler olması yeterli ve dengeli beslenmeleri ile mümkündür. Çocukluk çağında sağlıklı beslenme, çocuğun sağlıklı yaşamını sürdürebilmesi ve büyüme-gelişmesi için gereken tüm enerji ve besin öğelerini karşılayan beslenme olarak tanımlanabilir. Malnütrisyon ise besin olarak vücudun ihtiyacı ile alınan miktar arasındaki dengesizlikten oluşan `beslenme eksikliği` veya `fazlalığı` şeklinde tanımlanmaktadır. Sağlıklı beslenme çocuğun bedensel, sosyal ve duygusal gelişimi üzerinde önemli rol oynamaktadır. Sağlıklı beslenme çocuğun büyümesinin izlenmesi ile değerlendirilebilir.Bu çalışmada, Diyarbakır ili Benusen bölgesinde 0-5 yaş grubu çocuklarda malnütrisyon prevalansının belirlenmesi, malnütrisyon ile ilişkili faktörlerin saptanması ve çocuk beslenmesi uygulamalarının değerlendirilmesi amaçlandı. Kesitsel nitelikte olan bu çalışmaya bölge 0-5 yaş grubu çocuk evreninden sistematik örneklem ile tespit edilen 261 çocuk alındı. Çocukların gerekli antropometrik ölçümleri yapıldı ve annelerine literatür taranarak oluşturulan 35 soruluk anket uygulandı.Araştırmaya alınan çocukların 139' u (%53,3) erkek, 122' si (%46,7) kız idi. Çocukların doğum ağırlığı ortalaması 3029,4 ± 488,2 gr' dır. Annelerin 189' u (%72,4) 30 yaşın altındadır. Annelerin %58,6' sı öğrenimi yok veya ilkokulu bitirmemiş olarak saptanmıştır. Çocuklar aile yapısı olarak çoğunlukla (%74,7) çekirdek aile yapısına sahiptir. Çocukların %31,4' ü sezaryen, %68,6' sı normal doğum ile dünyaya gelmiştir. Doğumların %95,4' ü hastanede gerçekleşmiştir. Çocukların %87,7' si kolostrum almıştır. 6 ay sadece anne sütü almış çocuk oranı %59,4' tür.Gomez sınıflaması kullanılarak yapılan malnütrisyon değerlendirmesinde; 261 çocuğun %26,4' ü (n=69) hafif, %3,1' i (n=8) orta derecede malnütrisyonlu tespit edildi. Ağır malnütrisyonlu çocuk tespit edilmedi. Z skoru kullanılarak -2 SD ve altında kalan değerler ölçüt olarak alınarak bakıldığında boya göre ağırlık (zayıf), yaşa göre ağırlık (düşük kiloluluk) ve yaşa göre boy (bodurluk) oranları; sırasıyla %3,1 (n=8) , %4,6 (n=12) ve %16,5 (n=43) idi. Yaşa göre boy Z skoru ile yapılan malnütrisyon değerlendirilmesinde malnütrisyon gelişimi ile anne eğitimi durumunun düşük olması, doğum öncesi düzenli bakım almama, kronik hastalık öyküsünün varlığı ve düzenli D vitamini almamış olma arasında istatiksel olarak anlamlı ilişki bulunmuştur. (p<0,05)Gomez'e göre yapılan malnütrisyon değerlendirilmesinde ise malnütrisyon gelişimi ile anne eğitiminin düşük olması, geniş aile yapısına sahip olma, yaş aralığının artması ve düzenli D vitamini almamış olma arasında istatiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmuştur. (p<0,05)Baba eğitim durumu, çocuğun cinsiyeti, kardeş sayısı, doğum şekli, doğum sırası, kolostrum alıp almaması, sadece 6 ay anne sütü alım süresi, toplam anne sütü alım süresi ve bakımından sorumlu kişi ile malnütrisyonu gösteren bir antropometrik gösterge arasında istatiksel olarak anlamlı ilişki saptanmadı.Malnütrisyon oranları TNSA 2013 verilerine göre bölge ve Türkiye verilerinden yüksek orandadır. Bu durum başlıca düşük sosyoekonomik duruma ve anne eğitim seviyesinin düşüklüğüne bağlanabilir.Bu çalışma ile düşük sosyoekonomik yapıya sahip araştırma bölgemizde malnütrisyonun önlenmesinde anne eğitiminin, doğum öncesi bakımın niteliği ve sayısının, kronik hastalığa sahip çocukların takibinin önemi saptanmıştır.

Children make up a significant proportion of Turkey's population, and they can grow up to be healthy and productive adults only if they get a sufficient and balanced diet. Healthy nutrition for children can be defined as a diet that provides them with all the energy and nutrients that are necessary for leading a healthy life and growing/developing. Healthy nutrition plays a critical role in the bodily, social and emotional development of children, and can be assessed by tracking the development of the child. Malnutrition, on the other hand, is defined as `overnutrition` or `undernutrition` that results from an imbalance between the amount of nutrient intake that actually happens and the amount that the body needs.This study aims to examine the prevalence of malnutrition among children aged 0 to 5 in the Benusen neighborhood of the Diyarbakır province of Turkey, identify the factors associated with malnutrition, and evaluate child nutrition practices. This study was conducted in an urban environment, with the participation of 261 children systematically sampled from the population of children aged 0 to 5. Anthropometric measurements of the children were taken, and a 35-item questionnaire developed after a review of the literature was administered to their mothers.Of the children who participated in the study, 139 (53.3%) were male, and 122 (46.7%) were female. The average weight at birth of the children was 3029.4 ± 488.2. Among the mothers, 189 (72.4%) were under the age of 30. 58.6% of the mothers either had no formal education or did not graduate from primary school. 74.7% of the children were living in nuclear families. 31.4% of the children were born by cesarean section and 68.6% were born by normal delivery. 95.4% of the births took place in a hospital. 87.7% of the children received colostrum. 59.4% of the children were exclusively breastfed for the first six months.Using Gomez classification for malnutrition, it was found that 26.4% (n=69) of the 261 children had mild malnutrition, and 3.1% (n=8) had moderate malnutrition. No case of severe malnutrition was detected. Using Z scores and looking at values lower than -2SD, prevalence of thinness (weight for height), low weight (for age) and low height (for age) were found to be 3.1% (n=8) , 4.6% (n=12) and 16.5% (n=43), respectively. (p<0,05)