Arap belâgatında sözün muktazâ-ı zâhirin dışına çıkması

Abstract

Bu çalışmada, Arap dilinde bir ifade şekli olan sözün muktaza-ı zahirin dışına çıkması üslubu incelenmiştir. Bu üslup, belaği bir değer taşıyan sözlerin anlaşılması bakımından son derece önemlidir. Zira metinlerde ortaya çıkan belaği sanat ve üslup bilinmeden metinde verilmek istenen mesajın gerçek manada anlaşılması mümkün değildir.İlk dönemlerde değişik konu başlıkları altında dağınık bir şekilde işlenen bu üslubun çeşitleri, Belâgat ilminin olgunlaşması ile birlikte kaleme alınan eserlerde daha çok Me'ânî ilminin `müsned ileyhi` başlığı altında işlenmiştir. Bu çalışmada, en önemli belâgat kaynakları ekseninde `sözün muktaza-ı zahirin dışına çıkması`, kavramsal açıdan ele alınıp detaylı bir şekilde incelenmiştir. Bu üslubun çeşitleri hakkında farklı yaklaşımlar olmakla birlikte, `Telhis` geleneğine göre ele alınıp ortaya konmuştur. Sözün muktaza-ı zahirin dışına çıkması üslubunun çeşitleri, ayrıntılı bir şekilde irdelenmiştir. Ayrıca söz konusu üslubun, aynı zamanda pratik bir yansıma olan örnekler üzerinde meydana gelişi ve belaği değeri üzerinde durulmuştur.

In this study, examined the style of expression that it is going out from obvious situation in Arabic language. This style is very important in terms of understanding the words that bear a rhetoric value. Because it is not possible to understand the message in the real manuscript which is intended to be given in the text without knowing the art and style of the text.These types of styles, which were handled sporadically in the different titles in the early periods, have been processed under the heading of the `me'ânî` science `müsned`s title in the works received with the maturation of rhetoric. In this work, the expression that it is going out from obvious , in the context of the most important rhetoric sources, has been studied from a conceptual point of view and studied in detail. Although different approaches to this type of styles have been discussed and put forward according to the `Telhîs` tradition. Besides the types of expression that it is going out from obvious situation are discussed in detail. In addition, it is emphasized on how practical style and rhetoric value are realized through examples which are practical reflection