Nohut (Cicer arietinum L.), bakla (Vicia faba L.) ve bezelye (Pisum sativum L.)`de besin elementlerinin verim ve verim unsurları üzerine etkisi

Abstract

Bu araştırma 2018 yılında Diyarbakır'da, organik ve inorganik bitki besin elementlerinin bezelye, bakla ve nohutta verim ve verim unsurlarına etkisini incelemek amacıyla yürütülmüştür. Araştırmada, bakla, bezelye ve nohutta diamonyum fosfat (DAP), bakteri (Rhizobium leguminoserum, R. pisi, R. ciceri) ve iki farklı organik gübre kullanılmıştır. Deneme faktöriyel deneme desenine göre üç tekrarlamalı olarak düzenlenmiştir. Ekim işlemi Şubat 2018 tarihinde elle yapılmıştır. Çalışmada, çiçeklenme öncesi ve sonrası dönemlerde; bitki boyu, kök boyu, gövde, kök, yaprak, nodül yaş ve kuru ağırlıkları ölçümleri yapılmıştır. Olgunlaşma sonrası döneminde bitki boyu, bakla sayısı, tane sayısı, bitkide tane ağırlığı, bitkide bakla ağırlığı, biyolojik verim, tane verimi, 100 tane ağırlığı ve hasat indeksi ölçümleri yapılmıştır. Varyans analiz sonuçlarına göre çiçeklenme dönemlerinde gübre uygulamalarının bitki boyu, kök boyu, gövde, kök, yaprak, nodül yaş ve kuru ağırlıklarına etkisi önemli bulunmuştur. Olgunlaşma sonrası dönemde gübre uygulamalarının, tane sayısı, bitkide tane ağırlığı, biyolojik verim, tane verimi, 100 tane ağırlığı ve hasat indeksine etkisi önemi bulunmuştur. Bitkide nodul sayısı çiçeklenme sonrası dönemde en yüksek değeri vermiş ve en yüksek değer her üç dönemde de nohut bitkisinde belirlenmiştir. Nodul sayısı bakımından tür x gübre uygulaması önemli bulunmuştur. Tane verimi bezelyede 121.4 kg/da, nohutta 177.4 kg/da ve baklada 244.4 kg/da arasında değişmiştir. Gübre uygulamaları arasında en düşük değer 166.3 kg/da ile Organik 2 uygulamasında, en yüksek değer 194.5 kg/da ile bakteri uygulamasında belirlenmiştir.

This study was carried out in Diyarbakır to determine the effect of organic and inorganic plant nutrients on yield and yield components of the pea, bean, and chickpea in 2018. In this research, diammonium phosphate, bacteria (Rhizobium leguminoserum, R. pisi, R. ciceri) and two different organic fertilizers were used in pea, bean, and chickpea. The experiment was arranged in the factorial design with three replications. Sowing was performed on February, 2018. It was investigated the plant and root height, shoot, root, leaf, nodule fresh and dry weight in flowering periods. After harvest, plant height, number of pods per plant, seed number and yield, pods weight per plant,100 seed weight, biological yield and harvest index was measured. The effect of fertilizer applications on plant height, root height, shoot, root, leaf, nodule fresh and dry weight was significant in flowering periods. The effect of fertilizer applications on the number of pods, seeds, seed weight, biological yield, seed yield, 100-grain weight and harvest index was significant after harvest. The number of nodules per plant produced the highest value in the period after flowering and the highest value was determined in chickpea crops for all three periods. Species x fertilizer interaction was significant for the number of nodules per plant. Seed yield was 121.4 kg/da in peas, 177.4 kg/da in chickpea and 244.4 kg/da in bean. The lowest value of the fertilizer application was 166.3 kg/da in organic 2 application, the highest value was determined in the bacterial application with 194.5 kg/da.