Evre 4 ve evre 5 kronik böbrek hastalarında epikardiyal yağ doku kalınlığı ile ilişkili risk faktörlerinin değerlendirilmesi

Abstract

Giriş: Epikardiyal yağ doku (EYD), kalbin etrafını saran, miyokardiyum ve visseral perikardiyum arasında yerleşmiş bir visseral yağ doku kompartmanıdır. Visseral yağ dokunun kronik böbrek hastalarında (KBH) insülin direnci, ateroskleroz ve inflamasyon gibi kardiyovasküler risk faktörleri ile ilişkisi bilinmektedir. Bu nedenle EYD, KBH hastalarında kardiyovasküler risk faktörlerinden biri olabilir. Bu çalışmada, Evre 4 ve 5 KBH tanısı almış ve renal replasman tedavisi uygulanmayan hastalarda visseral adipositenin bir göstergesi olan EYD ile ilişkili risk faktörlerinin değerlendirilmesi amaçlandı.Materyal ve metod: Bu çalışmaya Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Nefroloji polikliniğine ya da çeşitli nedenlerle nefroloji kliniğinde yatırılan daha önce renal replasman tedavisi uygulanmamış olan Evre 4 ve Evre 5 KBH tanılı 80 hasta dahil edildi. Kalp yetmezliği (EF <%50), iskemik kalp hastalığı, obezite [Vücut kitle indeksi (VKİ) >35], malignite tanısı olan, serebrovasküler olay öyküsü bulunan, <18 yaş, >80 yaş hastalar, hemodinamik instabilitesi olanlar, gebelik, pacemaker kullanımı, ampüte ekstremite varlığı, diyaliz tedavisi alan hastalar çalışmaya dahil edilmedi. Hastaların VKİ, idrar volümü, sistolik kan basınçları (SKB) ve diyastolik kan basınçları (DKB) ölçüldü. Vücut kompozisyonlarının belirlenmesi amacıyla Bioimpedans analizi (BİA) yapıldı. Bu analizle vücut yağ dokusu kitlesi (FTM), yağ dokusu indeksi (FTI), adipoz doku kitlesi (ATM), yağsız doku kitlesi (LTM), yağsız doku indeksi (LTI) değerlendirildi. Hastaların ekokardiyografik (ECHO) inceleme ile EYD kalınlığı ölçümü yapıldı.Bulgular: Çalışmaya dahil edilen hastaların 26'sında Evre 4 KBH ve 54'ünde Evre 5 KBH mevcuttu. Hastaların 42'si erkek (%52) ve 38'i bayan (%48) idi. Hastaların ortalama yaş 52.91+16.37 yıl, ortalama VKİ 24,13±14,44 kg/m2 saptandı. Hastaların ortalama SKB 132,94±17,31 mmHg, ortalama DKB 81,01±11,83 mmHg, ortalama FTM 18,92±7,73 kg, ortalama FTI 9,58±4,41 kg/m2, ortalama LTM 42,27±11,83 kg, ortalama LTI 15,10±3,82 kg/m2, ortalama EYD kalınlığı 6,4±1,21 mm bulundu. Evre 5 KBH hastalarında ortalama EYD kalınlığı, Evre 4 KBH hastalarına göre anlamlı olarak daha yüksek bulundu (6,7±1,2 mm vs 5,9±0,9mm; p=0.003). EYD kalınlığı ile yaş, VKİ, SKB, DKB, c-reaktif protein (CRP), trigliserit, FTM ve FTİ arasında pozitif korelasyon, HDL ve albümin ile ise negatifkorelasyon saptandı (p<0.05). Ayrıca, çok basamaklı linear regresyon analizi sonucunda yüksek SKB, artmış FTM düzeyi, düşük albumin ve düşük HDL düzeylerinin artmış EYD kalınlığı için bağımsız değişkenler olduğu saptandı (p<0.05).Sonuç: Kronik böbrek hastalarında kardiyovasküler riskin bir öngürücüsü olan EYD kalınlığının ECHO gibi pratik yöntemlerle ölçülmesinin faydalı olabileceğini ve ayrıca EYD kalınlığını artıran faktörlerin düzeltilmesinin olumlu sonuçlara yol açabileceğini düşünmekteyiz.Anahtar Kelimeler: Kronik böbrek hastalığı, epikardiyal yağ doku kalınlığı, biyoimpedans analiz

ABSTRACTIntroduction: Epicardial adipose tissue (EFT) is a visceral fat tissue compartment surrounding the heart, located between myocardium and visceral pericardium. Visceral fat is known to be associated with cardiovascular risk factors such as insulin resistance, atherosclerosis and inflammation in chronic kidney disease (CKD). Therefore, EFT may be one of the cardiovascular risk factors in CKD patients. In this study, it was aimed to evaluate the risk factors associated with EFT, which is a sign of visceral adipocyte in patients with stage 4 and 5 CKD diagnosis and who did not undergo renal replacement therapy.Materials and methods: This study included 80 patients with Stage 4 and Stage 5 CKD who were not previously treated with renal replacement therapy at the nephrology clinic of the Dicle University Medical Faculty Hospital or nephrology policlinic for various reasons. Exclusion criterias were; cardiac insufficiency (EF<50%), age<18 years and >80 years, presence of hemodynamic instability, pregnancy, pacemaker use, presence of amputated extremity, receiving dialysis treatment, history of ischemic heart disease, obesity [Body mass index (BMİ) >35], malignancy, cerebrovascular event history. The BMI, urine volume, systolic blood pressure (SBP) and diastolic blood pressure (DBP) of the patients were measured. The bioimpedance analysis (BİA) was performed to determine body composition. In this analysis, body fat tissue mass (FTM), fat tissue index (FTI), adipose tissue mass (ATM), lean tissue mass (LTM), lean tissue index (LTI) was performed. Echocardiographic (ECHO) examination of patients was performed to measure EFT thickness.Findings: Twenty six of the patients included in the study had Stage 4 CKD and 54 had Stage 5 CKD. Fourty two of the patients were male (52%) and 38 were female (48%). The mean age of the patients was 52.91±16.37 and the mean BMI was 24.13±14.44 kg/m2. The mean SBP of the patients was 132,94±17,31 mmHg, mean DBP was 81,01±11,83 mmHg, mean FTM was 18,92±7,73 kg, mean FTI was 9,58±4,41 kg/m2, mean LTM was 42,27±11,83 kg, mean LTI was 15,10±3,82 kg/m2, mean EFT was 6,4±1.21 mm. The mean EFT thickness in stage 5 CKD patients was significantly higher than in stage 4 CKD patients (6.7±1.2mm vs 5.9±0.9mm, p=0.003). EFT showed a negative correlation withHDL and albumin, whereas positively with BMI, SBP, DBP, c-reaktive protein (CRP), age, triglyceride, FTM and FTI (p<0.05). In multi step linear regression analysis, increased SBP, increased BMI, low albumin level and low HDL levels were independently associated with increased EFT thickness (p<0.05).Conclusion: We believe that it may be useful to measure the thickness of the EFT as a predictor of cardiovascular risk in CKD by using practical methods such as ECHO, and also that correcting the factors that increase the EFT thickness may lead to positive results. Keywords: Chronic kidney disease, Epicardial fat tissue thickness, bioimpedance analysis