Günümüz Türk romanında Osmanlı tarihine bakış açısı (1990-2000)

Abstract

Tanzimat döneminden itibaren edebiyatımızda var olan tarihî roman, zamanla başta sosyal ve siyasal alanlardaki değişimler, dünya edebiyatındaki gelişmeler ve bunlara paralel olarak yazarların değişen tarih algıları, edebiyatımızda kendisine yer bulmaya başladığında birtakım değişikliklere uğramıştır. Türk edebiyatının her döneminde dönemlerin genel karakteristik özellikleri çerçevesinde vuku bulan bu değişimler, edebiyata hâkim olan siyasi otoritenin ve ondan güç alan edebiyat kanonunun inisiyatifinde söz konusu olmuştur. 1990 sonrasında görmeye başladığımız tarihî roman alanındaki benzeri değişimlerin ise önceki dönemler ile kıyaslandığında çok daha köklü değişimler olduğu ve bu değişimler üzerinde önceki dönemlerin aksine yerel unsurlar kadar evrensel unsurların da etkili olduğu görülmektedir. Edebiyatımızda 1980'lerden itibaren etkisini gösteren postmodernizm ve Yeni Tarihselcilik kuramının 1990 sonrasında ağırlığını hissettirmesi, bu evrensel yönlü unsurların başında gelmektedir. Postmodernizmin Yeni Tarihselcilik kuramı doğrultusunda tarihî roman alanında etkili olmasıyla özellikle yapısal ve teknik hususiyetler noktasında önceki dönemlerde görülmemiş değişiklikler kendisini göstermiş ve bu değişiklikler yazarların tarihi anlamlandırmalarını sağlayan algı ve değerler dünyasında yönlendirici bir konuma oturtulmuştur. Bu çalışma, bu değişimleri ortaya koymayı ve bu değişimler etrafında 1990-2000 yılları arasını kapsayan dönemde romanlarında Osmanlı'ya yer veren yazarların Osmanlı'ya bakış açılarını tespit etmeyi ve birbirleriyle benzerlikler gösterenlerin aynı başlıklar altında sınıflandırılmalarının yapılmasını amaçlamaktadır. Araştırmada öncelikle başlangıcından itibaren tarihî roman alanında gözlemlediğimiz değişiklikler hakkında bir değerlendirme sunulacak, ardından 1990 sonrasında tarihî roman alanında yapısal ve teknik özellikler noktasında görülen değişimlerin yazarların Osmanlı'yı algılamalarında bir etkisinin olup olmadığı üzerinde durulacak, son olarak örnek eser ve vaka incelemeleriyle 1990-2000 yılları arasında birbirinden farklı özellikler arz eden Osmanlı'ya bakış açıları irdelenecektir. Anahtar Kelimeler: Osmanlı'ya Bakış Açısı, Tarihî Roman, İdeoloji ve Edebiyat, Postmodernizm, Yeni Tarihselcilik.

Historical novel that has been existing in our literature since the Tanzimat Period has undergone a number of changes when the changes in social and political fields, developments in world literature and as a result, changing history perception of authors have started to be involved in our literature in time. Even though changes are determined in all periods of Turkish literature as part of general characteristics of the periods, these changes have happened under the initiative of the leading political authority on literature and literary canon which gets strength from that authority. Postmodernism and New Historicism, which has been influenced in our literature since the 1980s, is a turning point. As postmodernism begins to take effect in the field of historical novel in accordance with The New Historicist Theory, changes that were unseen in previous periods have showed itself especially in terms of structural and technical specifications, and these changes have been placed in a guiding position in the world of perceptions and values that enable the authors to make sense of the meaning of history. Around those changes, this study aims to determine the viewpoints of the authors to the Ottoman Empire who mentions about the Ottoman Empire in their novels in the period between 1990-2000 and to classify the ones that show similarities with each other by being brought together under the same headings. Key Words: Perspectives to Ottoman Empire, Historical Novel, Ideology and Literature, Postmodernism, New Historicism.