Muhammed`in Siretü`n-Nebî`si (1-3422. Beyit) (İnceleme-metin)

Abstract

İncelemeye aldığımız Sîretü'n-Nebî adlı eser, Muhammed isimli bir müellif tarafından Hicri 872 (Miladi 1468) yılında, mesnevi nazım şekliyle kaleme alınmıştır. Edebi ve dini yönü ağır basan bu eser, kendi döneminde ve sonrasında uzun yıllar sevilerek okunmuş hatta okuma toplantılarının esas kitabı olarak elden ele dolaşmıştır. Hususi ellerde çok fazla taş baskısı olan bu eserin edebiyat dünyasına kazandırılması arzulanmıştır. Bu amaçla yola çıkılarak Sîretü'n-Nebî adlı eser üzerinde geniş bir araştırma yapılmıştır. Ondan fazla taş baskı, yirmi dört tane de yazma nüshasına ulaşılmıştır. İki farklı taş baskı ve dört farklı yazma nüshasından istifade edilerek eserin tenkitli metni ortaya konulmuştur. Sunulan bu çalışma, beş bölüm olarak düzenlenmiştir. Giriş bölümünde siyer ilmi, doğuşu ve gelişmesi, siyer kitaplarının muhteva ve şekil bakımından çeşitliliği, Türk Edebiyatında bu sahada yazılan manzum ve mensur eserler hakkında bilgi verilmiştir. Birinci bölümde; eser ve müellifi tanıtıldıktan sonra eserin nüshaları tanıtılmış, metnin kuruluşunda dikkat edilen hususlar hakkında bilgi verilmiştir. İkinci bölümde eserin yazılış sebebi, şekil özellikleri, dil ve üslûp özellikleri ortaya konmuştur. Üçüncü bölümde eserin muhtevası incelenmiştir. Allâh, peygamberler, melekler, kitaplar, ayetler, hadisler, şahıslar, millet adları, şehir ve yer adları, örf, adet, inanç ve sosyal hayat incelenmiştir. Dördüncü bölümde `Miraç Mucizesi` başlığı altındaki bölüm tahlil edilmiştir. Beşinci bölümde ise transkripsiyonlu metin yazılarak ulaşılan sonuçlar özetlendikten sonra özel adlar dizini ve bibliyografya ile çalışma tamamlanmıştır. Sîretü'n Nebî, Eski Anadolu Türkçesi Dönemi'nde yazılan eserlere örnek teşkil etmektedir. Dil, şekil ve muhteva özellikleri bakımından oldukça zengin olan bu eser Türk edebiyatı tarihi ve Türk dili açısından da önem arz etmektedir. Anahtar Kelimeler: Siyer, Sîret, Mesnevi, Mi'râc, Hz. Muhammed, Mustafâ.

The work we have studied and called Sîretü'n Nebî was written in mesnevi verse by an author called Muhammed in 872 Hijri (Gregorian 1468). This work stood out by its literary and religious aspects and It was read lovingly for many years both at its time and after then. Even it was circulated from hand to hand as the basis of the reading meetings. This work whose many lithograph were held by special hands was to be desired to be imparted to the world of literature. For this purpose, an extensive research conducted on the work called Sîretü'n Nebî. More than ten lithographs and twenty-four manuscripts were reached. A comparative copy of the work was demonstrated by exploiting two different Lithographs and four different manuscripts. This study was arranged in five sections. In the introduction section, some information were given about the the rise and development of science of siyer, diversity in the prophetic biography books in terms of content and verse and prose works written in this field in Turkish literature. After introducing the author and his work in the first section, the copies of the work were introduced and some information was given about considerations in the establishment of the text. In the second section. , morphology, language and stylistic features and the reason of writing were revealed. In the third section, the content of the work was investigated. Allah, the prophets, angels, books, versicles of the Quran, hadiths, men, nation's names, cities and places names, customs, beliefs, and social life were examined. In the fourth section, the section was completed by examining the heading `Laylat Miracle`. In the fifth section, the work was completed after summarizing the results achieved by writing the transcriptional text with index and bibliography. Sîretü'n Nebî, was an example of works written during the Old Anatolian Turkish reign. This work, which was rich in terms of language, form and content had importance with regards to history of Turkish literature and Turkish language. Keywords: Siyer, Siret, Mesnevi, the Ascension of the Prophet. Muhammad Mustafa.