İlkokul ve ortaokul öğrenci resimlerinin çizgisel gelişim basamaklarına göre değerlendirilmesi (Diyarbakır ili örneği)

Abstract

Bu araştırmanın amacı, ilkokul ve ortaokul 2-8. sınıf öğrencilerinin yapmış oldukları resimlerin, çizgisel (grafiksel) gelişim basamak özelliklerine göre, değerlendirilmesine yöneliktir. Buna göre öğrencilerin yapmış oldukları resimler yaş, cinsiyet ve okul değişkenleri açısından ele alınarak değerlendirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubu, 2014-2015 eğitim-öğretim yılında, Diyarbakır iline bağlı sosyo-ekonomik durumu birbirinden farklı (düşük, orta, yüksek düzey) olan Ergani Demirli Baran İlkokul ve Ortaokulu, Yenişehir Mehmet Sabri Güzel İlkokul ve Ortaokulu ile Yenişehir Mehmet Akif Ersoy İlkokul ve Ortaokulu 2-8. sınıf öğrencilerinden oluşmaktadır. Her okul ve belirlenen sınıftaki öğrencilere `Ailemle Mutlu Bir Anım` konulu resim çalışması, serbest resim tekniği kullanılarak, bir ders saati (40 dakika) boyunca yaptırılmıştır. Belirlenen üç okulun her bir sınıfından random (seçkisiz) yöntemle beşer çalışma seçilmiştir. Böylelikle 21 şubeden toplam 105 resim araştırma kapsamına alınmıştır.Bu araştırmada, genel tarama modellerinden betimsel yöntem kullanılmıştır. Araştırmanın alt problemlerini test etmek, net ve ideal bir sonuca ulaşmak için araştırmacı tarafından çocuğun çizgisel gelişim basamaklarıyla literatürde yer alan yurtiçi ve yurtdışındaki kaynaklar taranmıştır. Uzman görüşü alınarak hazırlanan veri toplama aracı olan 3 ayrı form oluşmaktadır. Formlarda her bir dönem için farklı sayıda maddeler bulunmaktadır. Şematik Dönem için 23, Gerçekçilik Dönemi için 21 ve Mantık Dönemi için 14 madde belirlenmiştir. Hazırlanan veri toplama aracı, öğrencilerin çizgisel gelişim basamaklarını belirleyebilecek niteliktedir. Üç okulda uygulanan resim etkinliği bizzat araştırmacı tarafından yürütülmüştür. Resimlerin değerlendirilmesi çalışmasına araştırmacı ile birlikte Milli Eğitim ve güzel sanatlar eğitimi bölümünden birer uzman olmak üzere toplam üç uzman katılmıştır. Değerlendirilen resimlerden elde edilen veriler SPSS programı kullanılarak yüzde ve frekans değerlerine dönüştürülmüştür. Çevresel koşullarına göre okullar iyi, orta, düşük şeklinde kategorilere ayrılmıştır. Resimler, veri toplama aracında her bir döneme ait öngörülen özelliklere öğrencilerin ne derecede sahip oldukları dikkate alınarak değerlendirilmiştir. Araştırma bulgularından hareketle şu sonuçlara ulaşılmıştır:•Kız öğrencilerin erkek öğrencilere göre resimlerinde çizgisel gelişim basamak özelliklerini daha net ve bilinçli bir şekilde yansıttıkları görülmüştür.•Çizgisel gelişim basamak özelliklerinin resimlere yansıtılmasında, sosyo-ekonomik açıdan yüksek düzey gelişmiş okuldaki öğrencilerin, orta ve düşük düzey gelişmiş okul öğrencilerine göre daha başarılı oldukları görülmüştür.•Çizgisel gelişim basamaklarının dönemlere göre özelliklerinin sıralı ve kademeli ilerlemesinde kız öğrencilerin, erkek öğrencilere göre daha tutarlı oldukları görülmüştür. •Çizgisel gelişim basamaklarında sosyo-ekonomik açıdan yüksek düzey gelişmiş okuldaki öğrencilerin, orta ve düşük düzey gelişmiş okullardaki öğrencilere göre daha tutarlı oldukları ve çizimlerini kâğıda daha dikkatli aktardıkları görülmüştür. •Çizgisel gelişimin her döneminin sonunda öğrencilerin döneminin özelliğini tamamlayarak bir sonraki döneme geçtiği görülmüştür.Anahtar Kelimeler: Görsel Sanat E÷itimi, Sanatsal Geliúim, Çocu÷un Grafiksel Geliúimi, Program De÷erlendirme, ølkokul ve Ortaokul.

The aim of this study is to evaluate the features of the stages of the graphical development of the students at 2nd and 8th grade. This was achieved through examining the pictures they made during the art class in terms of the variables of the age, gender, and the school.. The subjects of the this study, which was conducted during the education year of 2014 and 2015, consist of 2nd, 3rd, 4th, 5th, 6th, 7th and 8th grade students with different socio-economic backgrounds (low, mid, high) in Ergani Demirli Baran primary school and secondary schools, Yenişehir Mehmet Sabri Güzel primary and secondary schools and Yenişehir Mehmet Akif Ersoy primary and secondary schools, located in Diyarbakır province. The art work called `A Happy Memory With My Family` was administered to the subjects during a class lasting 40 minutes by using free painting technique. Five of these Works were randomly selected from each class in these schools. So for the study 105 works were gathered from 21 classes. The `descriptive research model` was used in this study. National and international resources regarding the graphical development of children were examined to attain a beter result and test the sub-questions of this search. Three different forms were formed as the tools to gather data by refering to some professionals. These forms include different numbers of questions for each term. 23 questions were determined for the graphical term, 21 for the reality term and 14 for the reasonal term. The means used for gathering data are capable of measuring the graphical development of the students. The study was conducted by the researcher in each school. The means of measurement were evaluated by three experts including a national education agency, a researcher at fine arts department of a university and the researcher herself.The works evaluated were converted into percentage and frequency rates through SPSS program. The schools were rated as `good, mid-level and bad` according to their physical conditions and neighborhood. The pictures were evaluated by taking into account to what extent the students have the pre-specified features appertaining to each term stated in means used for eliciting data The following findings were attained following the statistical analysis: •That the female students reflect the features of their graphical development levels in a much clearer and more conscious way than male ones was observed.•When it comes to reflecting the features of their graphical development levels to the paintings, it was seen that the students of the schools with high socio-economic level were more successful than the mid and low leveled ones.•It was observed that the female students were more coherent than male ones in terms of the gradual progress made in the graphical development levels.•It was seen that the students at high socio-economic level schools were more coherent than the students at mid and low socio-economic level schools at the stages of graphical development, and it was obvious that these students reflected the drawings more carefully to the paper.•It was seen that students passed the upper term by acquiring the features of each term at the end of the term.Keywords: Visual Art Education, The Development In Terms Of Art, A Child's Graphical Development, Evaluation of A Program, Primary and Secondary School.