Türkiye`de ev ve mahalle mimari proje yarışmaları üzerine bir inceleme

Abstract

Türkiye'de `yaşanabilir/sürdürülebilir şehir`, `ev` ve `mahalle` tartışmalarını1990'lardan itibaren daha fazla gözlemek mümkündür. Bu farkındalıkla, son yıllardaferdi yakarışlar, sivil toplum itirazları ve bunların yankısıyla yöneticiler de meseleyeeğilme gereksinimi duydular. Son 15 yıl içerisinde `ev-mahalle` kavramını bugünkütaleplerle ve içerikle ilişkilendirmeden 600 bin adet üzeri konut üreten T.C.Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığı, son yıllarda söz konusu itiraz ve taleplereduyarlılık gösterip 2014 ve 2017 yıllarında mahalle ölçeğinde `7 İklim 7 BölgeGelenekten Geleceğe` sloganıyla tek aşamalı iki farklı yarışma düzenledi. Çevre veŞehircilik Bakanlığı ise 2017'de `Mahalle Tasarımı Fikir Yarışması` adıyla ikiaşamalı bir yarışma düzenledi. Öncesinde T.C. Kültür Bakanlığı, 1991'de GüzelSanatlar Genel Müdürülüğü' nce, `Gelenekten Geleceğe Evimiz` konulu mimari projeyarışması düzenleyerek yarışma projelerini 1992 yılında kitaplaştırılarak yayınlandı.Bu bağlamda dört farklı kurum daha benzer yarışmalar düzenlediler. Bu yarışmalardaönerilen projelerin tümünü bir araya getirip belli bir kuramsal çerçeve dahilindesorunsallaştırmak ev ve mahalle tartışmalarına bir katkı sunacaktır. Derleme vedeğerlendirmenin çerçevesini hangi kriterler uyarınca yapılacağı sorusuna cevapolarak şunlar söylenebilir. Öncelikle, tüm projeler arasından belirli kıstaslarla seçilen46 civarı proje, tek bir metin haline getirilerek üzerinde kavramsal bir okumayapılacaktır. Bu okumada, altı çizilen kavramların tümü derlenecek ve bunlariçerisinde hatırı sayılır sıklıkta geçen kavramlar üzerinden bir söylem analiziyapılacaktır. Yöntem itibariyle her kavram ayrı başlıklar halinde ve ilişkili olduğudiğer kavramlarla birlikte ele alınacaktır.Netice itibariyle ev ve mahalleyle ilişkili olarak ele alınan tüm kavramlar hakkında,kuramsal çerçeveye istinaden, yarışma projeleri üzerinden mimarlık camiasınınsöylemde neyi önerdiği konusunda bir sonuç hedeflenmiştir.Anahtar kelimeler: Ev, Mahalle, Ev ve Mahalle Yarışmaları, Kavramlar, SöylemAnalizi

It is possible to observe the arguments of `liveable/sustainable city`, `house/home`and `neighbourhood` in Turkey mostly after 1990s. With this awareness, in recentyears, individual entreaties, objections of the civil society and, with the reflections ofthese, governors and administrators felt the necessity of focusing on this matter. In therecent 15 years, Turkish Republic Prime Ministry Public Housing Administration builtmore than 600 thousand housing without associating the concept of `house –neighbourhood` with today's demands and content. However, in recent years, byshowing an awareness to the people's objections and demand, it organized a singlestaged,two different contests with the motto of `7 Climates, 7 Regions from Traditionto the Future` in the scale of neighbourhood in the years of 2014 and 2017. Also, TheMinistry of Environment and Urbanization organized a two-staged contest `Contest ofNeighbourhood Design Idea` in 2017. Earlier, Turkish Republic Ministry of Culture,by organizing an architectural contest with theme of `Our Home from Tradition to TheFuture` with The General Directorate of Fine Arts in 1991, published the projects ofthe contest into a book in 1992. In this context, four more different institutionsorganized contests. In these contests, gathering all of the projects on offer andproblematizing them in a specific notional frame will contribute to the arguments of`home and neighbourhood`. As an answer to the question of according to whichcriteria this compilation and evaluation frame will be done, these can be given: Firstof all, approximately 46 projects that are chosen out of the all other projects by certaincriteria, will become a single text and a conceptual reading will be held on it. On thisreading, all of the underlined notions will be compiled and a discourse analysis will beheld through the frequently mentioned notions. In respect of the method, each notionwill be approached under the different titles and with the other related notions.Consequently, about all of the notions/concepts that are dealt as relevant to`home/house and neighbourhood`, regarding to the notional frame, having aconclusion is the aim; about what the architectural community advices in discoursethrough the contest projects.xvKey words: House, Neighbourhood, Home and Neighbourhood Contests, Notions,Discourse Analysi